Abstract:

Erken Cumhuriyet Dönemi Türkiye’sinde devletin beden terbiyesi politikalarına paralel olarak sporun kamusal alanda sergilenmesi, yaygın olmayan sporların yaygınlaştırılması ve spor etkinliklerinin rekreatif boş zaman etkinliğine dönüşmesinde spor kulüplerinin aracılığı önemlidir. 1922-1946 olarak belirlenen tarih aralığında Ankara spor kulüplerinin, farklı niteliklere sahip modern boş zaman etkinliklerini ve bu etkinliklerin yeni “mahallerini” (locales) üretmiş olduğu görülmüştür. Farklı spor branşlarında etkin olan spor kulüpleri, düzenledikleri veya dâhil oldukları rekreatif boş zaman etkinlikleri aracılığıyla kentli için aidiyet, eğlence ve dinlence gibi yeni anlamlar üreterek gündelik hayat bağlamında kent mekânının dönüşümünde etkin role sahip olmuşlardır. Çalışmada, modern bireyin, toplumun ve mekânın inşa edildiği yeni başkent Ankara’da, Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakı (TİCİ) ile sporda kurumsallaşmanın başladığı 1922 yılından spor etkinliklerinin örgütlü bir kitleselliğe ulaştığı 1946 yılına kadar, etkin olan spor kulüpleri ve kulüplerin düzenlediği veya dâhil oldukları spor etkinlikleri spor müsabakaları, spor şenlikleri, yıldönümü kutlamaları, yıllık kongreler gibi spor etkinlikleri ve etkinliklerin gerçekleştiği mahaller araştırılmıştır. Bu bağlamda çalışmada, spor etkinliklerinin rekreatif boş zaman etkinliklerine dönüşümü ile kulüplerin bu etkinlikler aracılığıyla gündelik hayatı ve kent mekânını yeniden üretme ilişkileri, farklı tür etkinlikler ve etkinliklerin gerçekleştiği farklı ölçek ve nitelikteki mahaller üzerinden incelenmiştir. Birincil kaynakları araştırmanın temeline koyan çalışmada gündelik hayat pratiklerinin takip edilebildiği, günlük süreli yayınlardan Ankara’da yayımlanmış olan Hakimiyet-i Milliye [1934’ten itibaren Ulus] gazetesi, araştırmanın beslendiği en önemli kaynak olmuştur. Bununla birlikte Resimli Uyanış (Servet-i Fünun) ve Gol Spor gibi haftalık olarak yayımlanan dergiler de incelenmiş ve elde edilen kayıtlardan araştırma nesnelerine ilişkin mekân odaklı okumalar ve analizler yapılmıştır.

Keywords: