Özet:

Osmanlı Devleti’nde İkinci Meşrutiyet dönemi devlet kademelerinin her birinde yeni bir anlayışın uygulanmaya konduğu bir süreci oluşturmaktadır. Bu noktada, İkinci Meşrutiyet olarak adlandırılan dönemde; İttihat ve Terakki, çok uluslu devletin devamını sağlayabilmek için Osmanlıcılık ideolojisini benimsemiştir. Bu çalışmada meşrutiyet sistemiyle benimsenen Osmanlılık ruhunun yaratılması konusunda atılan adımların Selanik üzerindeki yansımaları incelenmeye ve değerlendirilmeye çalışılmıştır. Analiz sonucunda 1908’de Selanik’te yapılan genel seçimlerde, seçilen toplam on iki mebustan altısının Türk ve Müslüman, üçünün Rum, ikisinin Bulgar ve birinin Yahudi olduğu saptanmıştır. Yani altı Türk ve Müslim mebusa karşılık olarak yine altı gayrimüslim mebus seçildiği görülmektedir. Gerek Selanik mebusları kapsamında düşünüldüğünde ve gerekse Meclisi Mebusan’ın geneli düşünüldüğünde bu gerçek bir Osmanlılık tablosu olarak değerlendirilebilir. Bu noktada İttihat ve Terakki Cemiyeti tarafından benimsenmiş esaslar ve Selanik’te yapılan seçim sonuçları birlikte değerlendirildiğinde, bütün bunlar İttihat ve Terakki’nin gerçekleştirmeye çalıştığı “Osmanlılık” kimliğinin Selanik’e yansımaları olarak değerlendirilebilir. Ancak benimsenen bu Osmanlıcılık anlayışının aksine Selanik’teki azınlıklar Türkiye’deki anayasal rejim ile Makedonya’daki siyasi ve maddi emellerine ulaşabilmeyi hedeflemiş olduklarından iki tarafın uzlaşamayacakları görülmüştür. Azınlıkların amacının Osmanlılık milleti ideali doğrultusunda olmadığı ortadadır aksine onlar meşrutiyet sistemi ve seçimleri ileride Makedonya konusunda talepleri için bir araç olarak görmüş olup Osmanlıdan ayrılma amacıyla meclise gelmişlerdir. Bu noktada gerçek manasıyla bir Osmanlıcılık ideolojisi yaratılamayacak ve bu da imparatorluğun çöküşünü kaçınılmaz kılacaktır.

Anahtar Kelimeler: