Abstract:

mıştır. Onun ve talebelerinin gayretli çalışmaları sayesinde, nahiv ilminde telif eserler dönemi başlamıştır. Hicri ІІ. asırdan itibaren Arap dili sarf ve nahive dair büyük küçük pek çok eser yazıldığı fakat bu ilk dönem teliflerinin çoğunun gü- nümüze ulaşmadığı kaydedilmektedir. Yazar bundan sonra özetle şu bilgilere yer verir: Bu ilk müelliflerin başlatmış olduğu Arap dili sahasındaki telif harekâtını Halil b. Ahmed ve talebesi Sibeveyhi (v. 180/796?) devam ettirmişlerdir. Ha- lil b. Ahmed el-Ferahidî aruz ilmini icat etmiş ve Arap dilinin lügat hazinesini Kitâbu’l-‘Ayn adlı eserinde toplamıştır. Sibeveyhi’nin el-Kitab adındaki eseri ise, nahiv sahasında yazılmış ve günümüze kadar gelmiş olan ilk büyük eser- dir. Bu kitap daha sonra nahiv tedrisatında esas kabul edilmiş ve bu sahanın bir numaralı kaynağı haline gelmiştir. Daha sonra Ahfeş (v. 215/830), Kutrub (v. 206/821), Ma’mer b. El-Müsenna (v. 210/825), Ebu Zeyd el-Ensarî (v. 215/830) Basra mektebinin önde gelen nahiv otoritelerindendir. Müberred’in (v. 285/898) el-Muktedab isimli eseri burada özellikle zikredilmelidir. Zira onun bu eserinin Sibeveyhi’nin el-Kitâb’ından daha tertipli olduğu kabul edilmektedir

Keywords: