Görüntüleme
16
19. asırda, Avrupa merkezli toplumsal dönüşümün yol açtığı çeşitli problemlere çözüm bulma gayesiyle ortaya çıkan ve büyük oranda doğa bilimlerinin kavramsal çerçevesi içerisinde şekillenen sosyal bilimlerin henüz emekleme aşamasında olduğu bu erken dönemde dahi bilginin doğası ve ontolojik imkânlarıyla ilgilenen felsefe çevrelerini çokça düşündüren bir mesele hâline geldiği görülür. Bu anlamda Auguste Comte’un Newtoncu fizikten esinlenerek sosyal bilimler sahasına taşıdığı olgucu (pozitivist) epistemolojinin neredeyse kendisine eş zamanlı bir şekilde çok yönlü bir eleştiri furyasının oluşmasına ve böylelikle Alman Tarih Okulu’na mensup bazı kesimlerin, Wilhelm Dilthey’in tarihselcilik (historizm) adını verdiği epistemolojik görüş etrafında toplanmalarına yol açtığı anlaşılır. Ardından ise Almanya ve kıta Avrupası’nın sınırlarını yavaş yavaş aşmaya başlayan bu epistemolojinin özellikle 20. yüzyılın ortalarında Anglo-Amerikan dünyada yaşanan postmodern devrimin ardından, Batı dünyasının geneline yayıldığı ve sosyal bilimler sahasında topyekûn bir dönüşüm yaşanmasına neden olduğu görülmektedir. Bu açıdan, araştırmaların temel varsayımlarını ve ne şekilde yürütüleceğini tepeden tırnağa değiştiren böylesi bir epistemolojik kırılmanın diğer sosyal bilim şubelerinde olduğu gibi halk biliminde de birtakım köklü dönüşümlere yol açtığı ve disiplin içerisinde en temel tanımlardan başlamak üzere, ele alınan konular ve kullanılan metotların büyük oranda değişmesini sağladığı görülür. Ancak “bağımsız olma” iddiasının vermiş olduğu “eğreti” duruşun etkisiyle disiplinin eklektik bir yapıya sahip olan kuramsal tarihini sadece birtakım tarihsel hikâyeler ve kişiler üzerinden kavrayan halk bilimi tarihçelerinin “metin merkezli kuramlar”dan “bağlam merkezli kuramlar”a geçiş olarak yorumladıkları bu dönüşümü çoğunlukla bilgi felsefesi alanındaki tartışmalardan habersiz şekilde sürdürdükleri anlaşılmaktadır. Bu nedenle bu makalede söz konusu eksikliği telafi etmek amacıyla, epistemoloji alanında “olguculuk”, “tarihselcilik”, “nomotetik” yahut “idiografik” gibi terimler etrafında uzun süreden beri yürütülen söz konusu tartışmalar, öncelikli olarak halk biliminin kuramsal tarihine yerleştirilmeye çalışılmış ve bu itibarla metin merkezli yaklaşımlardan bağlam merkezli yaklaşımlara geçiş süreci, sözü edilen epistemolojik dönüşüm parantezinde okunmaya çalışılmıştır. Makalenin ilerleyen kısımlarında ise diğer sosyal bilim şubeleriyle birlikte halk biliminin genelinde yaşanan söz konusu epistemoloji değişikliğinin yakın dönem Türk halk bilimi çalışmalarındaki yansımaları aranmış ve bu suretle 1989 yılından beri yayın hayatına aralıksız bir biçimde devam eden Millî Folklor Dergisi’nin 128 sayılık yayın arşivinde yer alan 2567 yazı konuları, türleri ve kullandıkları kuramsal çerçeveler açısından kümelere ayrılarak, kökenlerinde barındırdıkları epistemolojik “sayıltılar” doğrultusunda tasnif edilmiştir. Bu kapsamda 10’ar yıllık dönemler hâlinde ele alınan dergide, derleme ve araştırma makalelerinin %87,31 oranında olgucu tutumla kaleme alındığı buna karşın çalışmaların ancak %12,69 oranında tarihselci epistemolojiyi kullandığı tespit edilmiştir. Bütün bunlara ilave olarak, olgucu tutumun dergi içerisinde hâlâ büyük bir yer kaplamasına rağmen özellikle son yıllarda tarihselci epistemolojiyle kaleme alınan yazıların sayısında görülen hızlı artışın önümüzdeki dönemde Türkiye bağlamındaki epistemolojik dönüşümün hızlanacağına ve çalışmaların çehresinin günümüze kıyasla bir hayli farklılaşacağına işaret ettiği sonucuna ulaşılmıştır.
In the 19th century, it appears that social sciences, which arise in order to find solutions to the various problems caused by the European-centric social transformation and formed largely within the conceptual framework of natural sciences, have become a matter of many considerations about the philosophical environments concerned with the nature and ontological possibilities of knowledge, even in this early period of retirement. In this sense, it is clear that the fact (positivist) epistemology that Auguste Comte brought into the field of social sciences, inspired by Newton's physics, led to the formation of almost simultaneously multiple criticism fury, and thus some sections belonging to the German School of History gathered around the epistemological view that Wilhelm Dilthey called historicism. Then this epistemology, which began to slowly cross the boundaries of Germany and the continent of Europe, especially after the postmodern revolution in the Anglo-American world in the mid-20th century, appears to have spread throughout the Western world and have led to a topical transformation in the field of social sciences. From this point of view, such an epistemological breakdown, which changes the basic assumptions of the research and how it will be conducted from hill to hill; as in other social sciences, it appears that it has led to a number of root transformations in public science, and that the topics and methods addressed, starting from the most basic definitions within the discipline, have made a great change. But with the influence of the "education" that the claims of "independence" have given, it is clear that the popular science historians who understand the theoretical history of the discipline with an eclectic structure only through a number of historical stories and persons, this transformation they interpret as a transition from "text-based theories" to "link-based theories", mostly continued unconsciously from the discussions in the field of information philosophy. Therefore, in order to compensate for the deficiency in this article, the discussions that have been held for a long time in the field of epistemology around terms such as "evolutionary", "historical", "nomothetic" or "idiographic" have been attempted to be placed primarily in the theoretical history of public science and, in this respect, the process of transition from text-based approaches to context-based approaches has been attempted to be read in the parantez of the aforementioned epistemological transformation. In the advanced sections of the article, along with other social sciences, the recent period of the relevant epistemological change in the public science was sought to reflect in the Turkish public science studies and thus 2567 articles in the 128th edition archive of the National Folklore Journal, which continues to be continuously in its publication life since 1989, subject matter, kinds and theoretical frameworks they use, divided into groups, and classified according to the epistemological "specifications" they have in their origins. In this context, the magazine, which was discussed in 10 years periods, found that 87.31% of the compilation and research articles were tagged with a factual attitude; however, only 12.69% of the studies used historical epistemology. In addition to all this, the rapid increase seen in the number of articles recorded with historical epistemology in recent years, despite the fact that the factual attitude still has a large place in the magazine, has come to the conclusion that in the next period the epistemological transformation in the context of Turkey will be accelerated and the environment of the studies will be much different from today.
Alan : Filoloji
Dergi Türü : Uluslararası
Makale Detay 
Benzer Makaleler
PDF Görüntüle
Dergi Bilgisi
Eseri Dinleyin
Alıntı Yap
Bu Sayfayı Yazdırın
Paylaş
Mendeley
