Özet:

Tardiye çok bentli bir şekil olan musammatın beş mısralık bentlerden oluşan türüdür. Musam-mat, Arapçada kelime olarak inci dizilen iplik anlamına gelmektedir. Beş mısralık bentlerden oluşan tardiye tard u rekb olarak da adlandırılmaktadır. Bir çeşit muhammes olan tardiyenin muhammesten ayrılan bazı farkları bulunmaktadır. Bu ayrılık şekil ve konu bakımından söz ko-nusudur. Tardiyeyi muhammesten ayıran birinci özellik, muhammes aruz kalıplarının tamamıy-la yazılabilmektedir. Buna karşılık, tardiye sadece mef û lü/me fâ i lün/fe û lün kalıbıyla yazılır. Tardiyenin muhammesten ayrılan diğer bir özelliği de temel kafiyenin bentlerin sadece beşinci mısralarında olmasıdır. Yani bentlerin son mısraları diğer mısralarla kafiyeli değildir. Son mısra-ların kafiye sistemleri kendi aralarındadır. Muhammeste dördüncü dizede de olabilir. Her bendin ilk dört dizesi de kendi arasında kafiyelidir. Kafiye düzeni şu şekilde olup başka biçimi yoktur: b b b b a – c c c c a – d d d d a – e e e e a ... Bu çalışmada Şeyh Gâlib’in Hüsn ü Aşk ve Divanı’nda bu-lunan tardiyeler işlenecektir. Klasik edebiyatın şaheserleri arasında yer alan Hüsn ü Aşk, sürükle-yici üslûbu ve içeriği kadar, şairin tasavvûfî düşüncelerinin yansıtıldığı bir eser olarak da dikkat çekmektedir. Eserde bulunan tardiyeler, konunun sürükleyiciliği ile bir bütünlük oluşturmakta-dır. Çalışmada, beşer mısralık bentlerin bitiminde, verilen kısımların Türkiye Türkçesine aktarı-mı da yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler: