Özet:

Küreselleşme kavramı geniş bir anlam içermesine rağmen ülke ekonomilerinin dışa açıklığı anlamında da kullanılabilir. Dünya ekonomisinde 1980 yıllarda başlayan serbestleşme süreci Sovyet Bloğuna dair son dönem siyasi gelişmeler ile de yakından ilgilidir. Dünya ticaretine entegrasyonu oldukça önemli olan yükselen ülkeler ve ekonomileri, ticaretin serbestleşmesi ve küresel sisteme entegrasyon açısından özel bir konumda sahiptiler. Küreselleşen dünya ekonomisinde, faklı yapıdaki ülkelerin dünya ekonomisine entegrasyonunda üstesinden gelmek zorunda oldukları sorunlardan birisi de ticari dışa açıklığın ekonomik büyüme üzerine olan etkilerinin tam olarak anlaşılabilmesidir. Bu bağlamda iki değişken arasındaki karşılıklı veya tek yönlü ilişki ülke ekonomilerinin sağlıklı bir şekilde anlaşılması açısından önem taşımaktadır. Bu çalışma yükselen ekonomilerde ticari dışa açıklık ile ekonomik büyüme arasındaki ilişkiyi 18 yükselen ülke ekonomisine ait 1992-2015 dönem verileri ile incelemeyi amaçlamaktadır. Bu amaçla ticari dışa açıklık ve kişi başı gayri safi yurt içi hâsıla arasındaki ilişki çeşitli ekonometrik testler ile sınanmıştır. Çalışmada, serilerin durağanlığına dair 1. nesil panel birim kök testleri tercih edilmiştir. Diğer yandan seriler arasındaki nedensellik ilişkisinin anlaşılması için Dumitrescu-Hurlin panel nedensellik testi ve yatay kesit bağımlılığını da göz önünde bulunduran Emirmahmutoğlu-Köse ve Kónya panel nedensellik testleri tercih edilmiştir. Çalışmadan elde edilen birim kök test sonuçlarına göre, ticari dışa açıklık ile ekonomik büyüme değişkenleri birinci farkında durağan olmaktadır. Bu sonuçlar her iki değişkeninde ekonomik şoklardan etkilendiğini ancak çeşitli politik veya ekonomik araçlarla tekrar dengeye geldiğini göstermektedir. Diğer yandan nedensellik testlerine ilişkin sonuçlar arasında Dumitrescu-Hurlin panel nedensellik testi panelin genelinde kişi başı gayri safi hasıladan Gdpp ticari dışa açıklığa Open doğru nedenselliğin olduğunu göstermektedir. Buna ek olarak küreselleşme sürecinde ülkelerin bir birleri ile ekonomik etkileşimleri göz önünde bulundurulduğunda, Emirmahmutoğlu-Köse ve Kónya nedensellik testlerine ait bireysel nedensellik testi sonuçları Çin ve Romanya’da ticari dışa açıklıktan kişi başına gayri safi hasılaya doğru, Filipinlerde ise kişi başı gayri safi hasıladan ticari dışa açıklığa doğru nedenselliğin olduğunu göstermektedir. Bu sonuçlara göre özellikle Çin, Romanya ve Filipinler iki değişken arasındaki nedensellik ilişkisinde diğer ülkelere göre ön plana çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler: