Atıf Sayısı
4
Görüntüleme
81
İndirme
24
Hicrî üçüncü asır Horasan bölgesinin Nesâ şehrinde doğan Humeyd b. Zencûye (ö. 251/869), hadis alanında eserler bırakan döneminin önemli âlimlerinden birisidir. Kaynaklarda Humeyd b. Zencûye’nin sadece üç eseri tespit edilebilmektedir. Bunlar, Kitâbü’l-Emvâl, Kitâbü’t-Tergîb ve Kitâbü’l-Âdâb isimli eserlerdir. Kitâbü’l-Emvâl, hocası Ebû Ubeyd Kâsım b. Sellâm’ın (ö. 224/838) aynı isimli eseri üzerine yazılan bir müstehrac niteliğinde olup günümüze ulaşmış ve yayımlanmıştır. Diğer iki eseri ise günümüze ulaşmayan, kaynaklardan ve hadis rivâyetlerinden tespit edebildiğimiz eserlerdir. Bu çalışmamızda tabakât-ricâl ve biyografi kaynaklarında ismi zikredilmeyip atıfta bulunulmayan, bilinmeyen ve Humeyd b. Zencûye’ye ait olduğu anlaşılan bir tabakât kitabı üzerinde durulmuştur. Bu kitap, Fas’ın Marekeş şehrinde İbn Yûsuf Kütüphanesinde bulunan bir nüshaya (el yazma nüshasına) dayanarak 2018 yılında Rıdvân el-Hasrî tarafından titiz bir tahkîk ile Tabakâtü’l-fukahâ ve’l-muhaddisîn ismiyle Dârü İbn Hazm yayınları arasında yayımlanmıştır. Bu makalede eserin ismi, Humeyd b. Zencûye’ye nisbeti, eserin özellikleri, içeriği, yazılı kaynakları, tabakât kaynakları arasındaki yeri hakkında değerlendirmelerde bulunulmakta, hicrî ikinci asrın günümüze ulaşmayan bazı tabakât kitaplarının kaynak olarak kullanıldığı bu eserin tabakât literatüründeki yeri ve önemi tespit edilmektedir. Eserin günümüze ulaşan tek nüshasının baş ve son tarafı eksiktir. Eserin ismini ne günümüze ulaşan nüshadan ne de kaynaklardan tespit edebilmekteyiz. Tabakâtü’l-fukahâ ve’l-muhaddisîn ismi eserin muhakkiki tarafından takdir edilerek verilmiştir. Eserin içeriği, eserde yer verilen tabakalarda fukahâ ve muhaddislere ayrı olarak yer verilmiş olması ve el-Heysem b. Adî’nin (ö. 207/822) günümüze ulaşmayan Tabakâtü’l-fukahâ ve’l-muhaddîsîn isimli tabakâtının bu eserin yazılı kaynakları arasında yer almış olması esere bu ismin verilmiş olmasını uygun kılmaktadır. Eserin müellifini iki yerde geçen “Humeyd dedi ki” ifadesinden ve eserde yer alan rivâyetlerden hareketle tespit edebilmekteyiz. Eserde rivâyette bulunulan 19 ismin 15’i Humeyd b. Zencûye’nin günümüze ulaşan Kitâbü’l-Emvâl isimli eserinde rivâyette bulunduğu hocalarıdır. Ayrıca eserde aralarında hocaları da bulunan Horasan ricâline yer verilmiş olması eserin İbn Zencûye’ye nisbetini oldukça kuvvetli kılmaktadır. İbn Zencûye’nin Tabakât’ı sahâbeden başlayarak hicrî üçüncü asra kadarki âlimlerin isimlerinin çeşitli şehirlere göre ve bazı şehirlerde fukahâ ve muhaddis ayrımına göre verildiği bir eserdir. Sahâbe tabakası sırasıyla Medine, Mekke, Taif, Yemen, Kûfe, Şam ve Mısır şehirlerine göre verilmiştir. Sahâbe tabakalarında fukahâ ve muhaddis ayrımında bulunulmamıştır. Sahâbeden sonraki tabakalar, şehir, tabaka, fakih ve muhaddis tasnifine göre verilmiştir. Tâbîûn’dan müellifin zamanına kadarki fukahâ ve muhaddislerin isimleri Medine, Mekke, Kûfe, Basra, Yemen, Yemâme, Taif, Mısır, Filistin, Dımaşk, Humus, Cezîre ve Horasan şehirlerine göre sıralanmıştır. Bu şehirlerin bir kısmında âlimler, fukahâ ve muhaddisler şeklinde ayrı ayrı zikredilmiştir. Eserde hicrî ikinci asra ait yazılı kaynaklardan istifade edilmiş olması eseri kıymetli kılmaktadır. el-Heysem b. Adî’den yapılan nakillerin onun günümüze ulaşmayan Tabakâtü’l-fukahâ ve’l-muhaddisîn isimli eserinden yapıldığı anlaşılmaktadır. Büyük bir ihtimalle İbn Zencûye oldukça istifade ettiği hocasının bu eserinden hareketle kendi eserini şekillendirmiştir. Müellif eserin sahabî tabakalarında İbn Müzâhim’den vicâde yoluyla nakillerde bulunmuş, sahâbîlere ayrılan her şehirde kendi tespit ettiği isimleri sıraladıktan sonra İbn Müzâhim’in ziyâdelerine yer vermiştir. Bu durum İbn Müzâhim’in sahâbe tabakalarına dair bir eserine işaret etmektedir. Humeyd b. Zencûye’nin nakillerde bulunduğu İbn Müzâhim, büyük bir ihtimalle ilk dönem İslâm tarihçilerinden Ebu’l-Fadl Nasr b. Müzâhim b. Seyyâr el-Minkarî et-Temîmî (ö. 226/840)’dir. Nasr b. Müzâhim’in günümüze ulaşan Kitâbü Vak‘ati Sıffîn isimli eserinin yanı sıra tarih alanına dair çeşitli eserlerini ismen tespit edebilmekteyiz. Ancak İbn Zencûye’nin onun hangi eserinden istifade etmiş olduğunu belirleyememekteyiz. İlk dönem tabakât literatünün örneklerinden birisini teşkil eden Ali b. el-Medînî’nin (ö. 234/848-49) Tesmiyetü evlâdi’l-aşere isimli günümüze ulaşan eserinin de İbn Zencûye’nin Tabakât’ının kaynakları arasında olduğu anlaşılmaktadır. Eserin son bölümünde yer verilen aşere-i mübeşşere ve evlatlarının isimleri büyük oranda bu eserden nakledilmiştir. Eserin genelinde yaptığı nakilleri isnâdları ile zikreden İbn Zencûye, eserin bu bölümünde hocası Ali b. el-Medînî’yi zikretmemektedir. Ancak yaptığımız mukayesede aşere-i mübeşşere ile ilgili bölümün İbnü’l-Medînî’nin eseriyle büyük oranda örtüştüğü görülmektedir. İbnü’l-Medînî’nin bu eseri günümüze ulaşan nüshada eksik olan kısmın takip ve inşâ edilebilmesine imkân tanımaktadır. Eserin diğer bir yazılı kaynağının el-Fadl b. Dükeyn’in (ö. 219/834) et-Tarîh’i olduğunu tahmin etmekteyiz. Günümüze ulaşmamış olmakla birlikte eserde İbn Dükeyn’den yapılan rivâyetler muhtemelen onun bu eserine aittir. Tabakâtü’l-fukahâ ve’l-muhaddisîn, genel tabakât literatürü içerisinde günümüze ulaşan İbn Sa‘d’ın (ö. 230/845) Kitâbü’t-Tabakâti’l-kebîr’i ve Halife b. Hayyât’ın (ö. 240/854-55) Tabakâtü’r-ruvât (Kitâbü’t-Tabakât) isimli eserlerinden sonra üçüncü sıraya yerleşmektedir. İlk dönem tabakât kaynaklarından birisi olması bakımından önem arz eden eser, hicrî üçüncü asrın bir ürünü olmakla birlikte hicrî ikinci asrın tabakât literatürüne de ışık tutmakta, erken dönem tabakât literatürü ve anlayışı hakkında önemli bilgiler ihtiva etmektedir. İbn Zencûye’nin Tabakâtü’l-fukahâ ve’l-muhaddisîn ismiyle basılan Tabakât’ı çeşitli şehirlere yerleşen sahâbîlerin, hicrî ilk üç asrın fıkıh ve hadis âlimlerinin tespitinde müracaat edilmesi gereken ilk dönem temel kaynaklardan birisi konumundadır.
In the third century, Humeyd B. Zencûye was born in the Nasa city of Horasan. 251/869) is one of the most important allies of the period in which the work was left in the field of hadith. In the sources, only three works of Humeyd B. Zencûye can be detected. These are the names of the Book, the Book, the Book, the Book, the Book, and the Book. The Book of the Holy Spirit, the Book of the Holy Spirit, the Book of the Holy Spirit, the Book of the Holy Spirit. 224/838) has been written on the same name as a masterpiece and has been reached and published today. The other two works are the works that we can find from the sources and the hadiths that we cannot reach to our day. This study focuses on a tabacate book that is unknown, unknown and apparently belongs to Humeyd B. Zencûye, not mentioned in the name in tabacate-rical and biographical sources. This book is based on a nüshaya (handwriting nüshaya) located in the Ibn Yusuf Library in Marekeş of Morocco in 2018 by Reddân al-Hasrî with a strict tahkîk with the name of Tabakâtü'l-fukahâ and'l-muhaddisîn among the publications of Dârü Ibn Hazm. In this article the name of the work, the proportion to Humeyd b. Zencûye, the characteristics of the work, the content, the written sources, the location between the layer sources are assessed, the location and importance of this work in the layer literature, where some layer books that have not reached the present day of the second century of Hicri are identified. The first and last part of the work that reaches today is missing. We can not identify the name of the work from the nuts and sources that have come to us today. The name of the Qur’an and the name of the Qur’an and the name of the Qur’an and the name of the Qur’an and the name of the Qur’an and the name of the Qur’an. The work is made in the layers in which it is placed fukahâ and muhaddis separately and al-Heysem b. [20] In the words of the Prophet (peace and blessings of Allah be upon him) and the words of the Prophet (peace and blessings of Allah be upon him) and the words of the Prophet (peace and blessings of Allah be upon him) and the words of the Prophet (peace and blessings of Allah be upon him) and the words of the Prophet (peace and blessings of Allah be upon him). We have two kinds of things to do, and we have two kinds of things to do, and we have two kinds of things to do, and we have two kinds of things to do. 19 The names of the 19 in the work are the teachers in the work of Humeyd B. Zencûye, which reaches the day, named the Book of Emval. And, in the midst of the covenant, it is a great place for the people of the covenant, and for the people of the covenant, it is a great place for the people of the covenant. The name of the people of Ibn Zencûye is a work in which the names of the allies from the third century to the third century are given according to the various cities and in some cities according to the distinction of fukahahah and muhaddis. The Sahabe layer is given according to the cities of Medina, Mekka, Taif, Yemen, Kûfe, Damascus and Egypt. There was no distinction between fukah and muhaddis in the layers of Sahabe. The following layers are given according to the city, layer, fakih and muhaddis. The names of fukahahah and muhaddis from Tâbîûn to the time of Mûlifi’s were ranked by the cities of Medine, Mekka, Kûfe, Basra, Yemen, Yemâme, Taif, Egypt, Palestine, Dimask, Humus, Al-Qaeda and Horasan. In some of these cities, they are distinguished in the form of alim, fukahah and muhaddis. In the second verse of the Qur’an, the Qur’an was revealed in the second verse. It is clear that the translations made from El-Heysem B. Adî have been made from the work of Tabakatu’l-fukahâ and’l-muhaddisîn that he has not reached to the day. It is very likely that Ibn Zencûye has made his own work with a great deal of interest. In the words of the Holy Prophet (peace and blessings of Allah be upon him), the Holy Prophet (peace and blessings of Allah be upon him) said, “The Holy Prophet (peace and blessings of Allah be upon him) said, ‘The Holy Prophet (peace and blessings of Allah be upon him) said, ‘The Holy Prophet (peace and blessings of Allah be upon him) said, ‘The Holy Prophet (peace and blessings of Allah be upon him) said, ‘The Holy Prophet (peace and blessings of Allah be upon him) said, ‘The Holy Prophet (peace and blessings of Allah be upon him) said, ‘The Holy Prophet (peace and blessings of Allah be upon him). This is an indication of the Qur’an in the Qur’an. by Humeyd B. In the first verse of the Qur’an, the Qur’an was revealed in the first verse of the Qur’an, and the Qur’an was revealed in the first verse of the Qur’an, and the Qur’an was revealed in the first verse of the Qur’an, and the Qur’an was revealed in the first verse of the Qur’an. It is 226/840). We are able to identify the name of the Book of the Book of the Book of the Book of the Book of the Book of the Book of the Book of the Book of the Book of the Book of the Book of the Book of the Book of the Book of the Book. But we can’t determine which of the works of Ibn Zencûye he has made. First of all, the first of all, the first of all, the first of all, the first of all, the first of all, the first of all. 234/848-49) The work that reaches the day of the Son of the Son of the Son of the Son of the Son of the Son of the Son of the Son of the Son of the Son of the Son. In the last part of the work, the names of the survivors and their sons were largely transmitted from this work. In the words of the Prophet (peace and blessings of Allah be upon him), the Prophet (peace and blessings of Allah be upon him) is not the one who gives righteousness to the people of the world. But we see that the part of the affairs with the affairs with the affairs with the affairs with the affairs with the affairs with the affairs with the affairs. This is the day of the worship, the day of the worship, the day of the worship, the day of the worship, the day of the worship. Another written source of the work is El-Fadl B. Dükeyn. 219/834) is the et-Tarîh. Even though it has not been reached to the present day, the stories made by Ibn Dukeyn probably belong to his work. This is the day of the Lord’s resurrection, the day of the Lord’s resurrection, the day of the Lord’s resurrection. [24] [24] [24] [25] [25] [25] [25] [25] [25] [25] [25] [25] [25] [25] [25] [25] [25] [25] [25] [25] [25] [25] [25] [25] [25] [25] [25] 245-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54-54 The work, which is important in terms of being one of the primary layer sources, is a product of the hicrian third century, while the hicrian second century layer literature also keeps light, the early period layer literature and the understanding contains important information. In the first verse of the Qur’an, the first verse of the Qur’an reveals that the first verse of the Qur’an reveals that the first verse of the Qur’an reveals that the first verse of the Qur’an reveals that the first verse of the Qur’an reveals that the first verse of the Qur’an reveals that the first verse of the Qur’an reveals that the first verse of the Qur’an reveals that the first verse of the Qur’an reveals that the first verse of the Qur’an reveals that the first verse of the Qur’an reveals that the first verse of the Qur’an reveals that the first verse of the Qur’an reveals that the first verse of the Qur’an reveals that the first verse of the Qur’an reveals that the first verse of the Qur’an reveals
Dergi Türü : Uluslararası
Makale Detay 
Atıf Yapanlar
Benzer Makaleler
Dergi Bilgisi
Eseri Dinleyin
Bu Sayfayı Yazdırın
Paylaş
Mendeley
