Özet:

Dilde bulunan sözcüklerin kökenini, bu sözcüklerin ses ve anlam değişmelerini araştırmak, köken biliminin ana konusudur. Sözcükler ilk anlamının dışında, zamanla kullanıma bağlı olarak farklı anlamlar kazanabilmektedir. Bu şekliyle köken bilimi, sözcüğün var olduğu toplumun kültürüne, yaşayışına ve diline dair bilgilere ışık tutarak çok geniş bir bilimi içermektedir. Sözcüğün kökenini araştırırken ses değişikliği, anlam değişikliği, konuşulduğu toplumda kullanılma şekli ve biçim bilgisine dikkat etmek gerekmektedir. İlk yazılı metinlerimizden, çağdaş Türk lehçeleri ve Türkiye Türkçesine kadar uzun bir dönem arasında çeşitli ses denklikleri ve ses farklılıkları yoluyla varlığını gösteren yaka sözcüğünün, dilimizde değerli bir kavram alanına da sahip olduğu görülmektedir. Bu çalışmada yaka sözcüğünün kökeni için ilk yazılı metinlerimizden başlayarak tarihî Türk yazı dillerinde öne çıkan eserler taranmış, çeşitli ses denklikleriyle çağdaş Türk lehçelerinde kullanım biçimleri tespit edilmiş ve Türkiye Türkçesine kadar çeşitli anlam değişiklikleri ve söz varlığı detaylı bir şekilde verilmiştir.

Anahtar Kelimeler: