Özet:

Gösterime girdiği 2004 yılında olağan dışı yaşam öykülerine sahip karakterleri bir o kadar sıra dışı olaylar içinde sunan “Kelebek Etkisi/ The Butterfly Effect” adlı yapım, konusu ve karakterleri ile ilgi uyandırmış ardından 2006 ve 2009’da aynı adlı ve ortak temalı yapımlar ile seri niteliği kazanmıştır. Serinin üç filminde de karakterlerin ve olayların kurgulanmasında psikanalizin alanına giren ve genel bir çatı olarak “dissosiyasyon” kavramı altında açıklamasını bulan vakaların yaşantılarından önemli ölçüde yararlanıldığı savı ekseninde serinin her üç filmindeki ana karakterlerin odağında psikanalitik film çözümleme yaklaşımı ile irdelenmesi hedeflenmektedir. Psikanaliz, psikopatolojinin ele aldığı farklı ruhsal sorunlar ve bu sorunlarla mücadele eden danışanların öyküleri ile sinemaya bir bakıma yeni temalar önererek ilham olmaktadır. Birbirine benzeyen anlatılarla dolu sinemanın farklılık arayışlarına karşılık gelen söz konusu temalardan  “dissosiyasyon”un da “Kelebek Etkisi/ Butterfly Effect Serisi” için bir tema olarak alındığı anlaşılmaktadır. Serinin her üç yapımında da belirgin biçimde ana karakterlerin temayı taşıdığı görülmektedir. “Dissosiyasyon” mekanizmasını aşırı şekilde kullanan ana karakterlerin kendi zihinlerinde yaşadığı zaman sıçramaları, serinin tüm filmlerinde ortak bir payda görünümüyle ana karakterlerin yer yer kontrolünde zorlandığı özel bir güç olarak dış dünyadakilerin de paylaşımına açılan olaylar dizisinin esin kaynağıdır. Sinema ve psikanaliz ilişkisi, yalnızca psikanalizin sinemaya konu vermesi ile değil aynı zamanda psikopatolojinin karmaşık ruhsal sorunlarının incelenmesinde araştırmacılara anormal psikolojiyi psikanalitik tanı yöntemlerini kullanarak betimleme konusunda sağladığı kılavuzun filmlerin çözümlenmesinde de bir yaklaşım olarak yararlanması ile de karakterize edilebilmektedir. Bu boyutu ile psikanalitik yaklaşım, serinin tüm filmlerinde karakterlerin inşasında ve olaylar dizisinin akışında önemli ölçüde ilham alınan ve çözümlemenin merkezine konumlandırılan “dissosiyasyon” olgusunun analizinde de yol gösterici olmaktadır. Çalışmada, psikanalitik film çözümleme yaklaşımı çerçevesinde serideki her filmin ana karakteri (Evan Treborn, Nick Larson ve Sam Reide) ve karaktere bağlı olarak konuyu destekleyen olaylar dizisi tematik film analizi yöntemi ile ele alınarak seri örneğinde psikanalitik ve sinema bağına projeksiyon tutulmak istenmektedir. 

Anahtar Kelimeler: