Özet:

Din olgusu temelde üç esasa dayanmaktadır; iman, amel ve ahlâk. İman olmadan salih amel ile ahlâkın Allah katında mümin olarak nitelenmek için yeterli olmadığı malumdur. Öyle ki iman; salih amel ve güzel ahlâkın üzerine bina edildiği olmazsa olmaz bir değerdir. Nitekim Kur’ânda “Ellezine amenü ve amilu’s salihati…” ibaresi ile iman edip de güzel işler yapanlar hakkında muhtelif pek çok ayet zikredilmektedir. Buradaki “amenü” ibaresi ile iman esaslarına, “amilu’s salihati” beyanı ile de güzel işler yapanlara vurgu yapılarak gerçekte imanın ameldeki ve ahlâktaki tezahürüne dikkat çekilmiştir. Esasında dini ilimler arasında keskin çizgiler olmayıp sık sık geçişler bulunsa da;  inanç esasları ile kelâmın, amel kısmı ile fıkhın, ahlâk boyutu ile de tasavvufun detaylı bir biçimde ilgilendiği söylenilebilir. Bu çalışmamızdaki amaç; imanın ahlâk boyutuyla alakadar olan tasavvufun, gelişiminin ve yansımalarının ancak doğru bir itikat zemini üzerinde gerçekleşebileceğini ispata çalışmaktır. Bu çalışmada Ebû’l-Hasan Harâkânî ve Mevlânâ Celaleddin Rumi’nin itikadi görüşleri ele alınıp incelenecektir. Ümmi bir insan olan Harâkânî ve bir ilim ve felsefe adamı olan Mevlânâ incelendiğinde vasıl oldukları hakikatin birliği dikkat çekmektedir. Dolayısıyla sahip olunan inanç çizgisinin oluşan tasavvufi harekette ne kadar etkin rol oynadığı gerçeği ortaya çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler: