Özet:

Bahtiyar Vahapzâde, Azerbaycan’ın ve Türk Dünyasının en önemli edebî şahsiyetlerindendir. Ömrü boyunca milli ve manevî değerleri önceleyen eserler kaleme almış, insanın yaratılışı, iç çatışmaları ve zıtlıkları, ömrün dönemleri, vatan sevgisi, sanatının ana konularını oluşturmuştur. Bahtiyar Vahapzâde hakkında çoğunluğu edebiyatçılar tarafından kaleme alınan ve daha çok şekil üzerinde duran makaleler yazılmış, tezler yapılmıştır. Muhteva ile ilgili olanlar ise Türk dili konusundaki hassasiyeti, milli duygu ve düşünceleri gibi konularla sınırlı kalmıştır. Tüm bunları besleyen manevî unsurlar ise fazlaca dile getirilmemiştir. Bu makale, Vahapzâde hakkındaki çalışmalarda eksik bırakılan O’nun şiirlerindeki manevî-tasavvufî unsurları tespit etmek amacıyla yazılmıştır. Sentezci yorumlama yönteminin kullanıldığı çalışmamızın sınırlılığı Vahapzâde’nin şiirleridir. Birçok alanda sanatsal eserler veren müellifin araştırmamızda şiirleri göz önüne alınmıştır. Fikirlerini desteklemek amacıyla birkaç makalesine de atıf yapılmıştır. Netice itibariyle, Vahapzâde’nin, geleneksel bir Türk ailesinde büyümüş olması, örf ve adetleri ailesinin aksakallılarından öğrenerek inandığı değerleri içselleştirmesi, güzellikleri kendi özünde bulması, onu manevî yönden güçlü bir kişilik olarak ortaya çıkarmıştır. Kendi deyimiyle “dertli” bir insandır. Ömrü boyunca milletin, istiklâlin, maneviyatın derdini çekmiştir. Kadîm edebiyata olan ilgisi bu vasıtayla aktarılan manevi dinamikler konusunda da bilgi sahibi olmasını sağlamıştır. Vahapzâde bir mutasavvıf olmamasına rağmen, izah edilen sebeplerle, şiirlerinde manevî-tasavvufî unsurlara yer vermiş, topluma aktardığı mesajlar bu temel üzerinden yükselmiştir. Araştırma, Vahapzâde hakkında yapılacak çalışmalara farklı bir bakış açısı sunacaktır.

Anahtar Kelimeler: