Abstract:

Yukarı Dicle Vadisi içerisinde bölgenin Geç Neolitiği hakkında önemli veriler sunan Hakemi Use yerleşimi Yukarı Mezopotamya’da yaratılan çanak-çömlek kültürünün yayılımının en kuzey hattında yer almaktadır. MÖ 6100-5950 yılları arasına tarihlenen ve Dicle Nehri üzerine inşası yapılan Ilısu Barajı projesi kapsamında araştırılan yerleşim alanında Geç Neolitik döneme ait beş yapı katı tespit edilmiştir. Hakemi Use’de hem mimaride kullanılan teknikler hem de buluntular açısından Kuzey Mezopotamya hattı ile paralellikler mevcuttur. Mimaride pisé tekniğinde dörtgen planlı binalar yapıların iki katlı olduğu, alt katın depo üst katın ise yaşam alanı olarak kullanıldığı düşünülmektedir. Hakemi Use’de Geç Neolitik döneme ait ve dört mal grubundan oluşan çanak-çömlek beş tabakada da ele geçirilmiştir. Özellikle Hassuna/Samarra olarak tanımlanan oldukça kaliteli yapılmış çanak-çömlek mal grupları içerisinde önemli bir grubu oluşturmaktadır. Çanak-çömlek arasında Koyu Yüzlü Mallar sayıca en fazla olan örneklerden oluşmaktadır. Koyu yüzlüler arasında değerlendirilen perdah bezemeli örnekler ise özellikle Levant/Kilikya ve Mezopotamya’nın kuzeyindeki çağdaşları ile paralellikleri olduğu anlaşılmaktadır. Bu çanak-çömlek grubu içerisinde değerlendirilen tam kap örneğinin incelenmesi ile bu grubun varlığının Yukarı Dicle alanı içerisinde yayılımını göstermektedir. The settlement of Hakemi Use, which provides important data about the Late Neolithic of the region within the Upper Tigris Valley, is in the northernmost line of the spread of the pottery culture that is created in Upper Mesopotamia. Five structure levels relating to the Late Neolithic period were identified in the settlement area, which was investigated within the scope of the Ilısu Dam project built on the Tigris River and dated to 6100-5950 BC. There are parallels with the Northern Mesopotamian line in terms of both the techniques used in architecture and the finds in Hakemi Use. It is thought that the rectangular planned buildings in the pisé technique in architecture are two-storey, and the lower floor is used as a warehouse and the upper floor is used as a living space. Pottery belonging to the Late Neolithic period and consisting of four ware groups was found in all five layers at Hakemi Use. It constitutes an important group among the very high quality pottery ware groups defined as Hassuna/Samarra. Among the pottery, the Dark Faced Wares consist of the most numerous examples. It is understood that the burnished decorated examples evaluated among the dark-faced ones have parallels with their contemporaries, especially in the Levant/Cilicia and the north of Mesopotamia. The examination of the complete vessel sample evaluated in this pottery group shows the spread of the existence of this group in the Upper Tigris area.

Keywords: