Özet:

Seyyahların kaleme aldığı seyahatnameler, kişisel izlenimleri içermekle birlikte tarihsel döneme ait bilgilerin günümüze taşınmasında önemli birer belge durumundadır. Bu belgeler, ülkelerin tarihi, coğrafyası, folklor ve etnolojisi, dini, içtimai ve ilmi durumu hakkında belli bir dönemi aydınlatıcı bilgiler içermesi açısından önemlidir. Tarihte doğulu ve batılı birçok seyyah Türkiye’nin de içinde bulunduğu birçok bölgeyi gezmiş, coğrafi, sosyal ve ekonomik durum konusunda günümüze ışık tutacak gözlemler yapmışlardır. Bunlar arasında, farklı toplumların yaşama biçimleri ve üretimleri önemli bir yer tutar. Seyyahlar eserlerinde mimari yapılardan, giyim kuşam, sanat ve el sanatı üretimlerden ayrıntılarıyla söz eder. Dolayısıyla seyahatnameler kültürel miras kapsamına giren önemli bilgilere kaynaklık eder. Bu bağlamda 14. ve 19. yüzyıllar arasında yol güzergâhı günümüz Türkiyesi sınırları içinden geçen seyyahları, seyahatnamelerini, gezilen bölgeleri, bu bölgelere ilişkin kültürel miras kapsamına giren maddi kültüre dair konuları tespit edip, dökümünü yaparak araştırmacılara ve konu ile ilgilenenlere rehber niteliğinde bir kaynak oluşturmak amaçlanmıştır. Çalışmada İbn Batuta ve Evliya Çelebi ile beraber çalışma sürecinde ulaşılabilen ve incelenebilen çoğu yabancı olan seyyahlar ve seyahatnameleri tanıtılmıştır. Kültürel miras kapsamına giren anlatımlardan hareketle, “maddi kültür” odaklı okumalar sonucunda, mimari eserler, giyim kuşam, el sanatı üretimler ve kullanılan araç gereçler ile ilgili bilgi içeren kısımlar derlenmiş, seyahatnamelere göre konu ve sayfa numarası verilerek dökümü yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler: