Özet:

Kayseri’nin Develi İlçesi, Sindelhöyük Mahallesi’nde yaşayan Turan Mehmet Söbe (78) son bitkisel örücülük ustasıdır. Bu çalışmada son usta bağlamında, Sindelhöyük’te bitkisel örücülük sanatının günümüzdeki durumunun incelenmesi ve kaybolmaya yüz tutmuş bu sanat dalına karşı bir farkındalık oluşturulması amaçlanmıştır. Bu amaçla, yörede yaşayan son ustadan edinilen bilgiler, çekilen fotoğraflar ve arşiv belgeleri, yapım tekniği, kullanılan araç-gereçler, başlıca ürünler ve bu ürünlerin pazarlanması, ticari değerleri ele alınarak irdelenmiştir. Bitkisel örücülüğün yörede Cumhuriyetten önceye dayanan bir geçmişi bulunduğu, 1975 yılına kadar her evde hasır dokumacılığının yapıldığı, başlıca geçim kaynaklarından biri olduğu anlaşılmaktadır. Eskiden bitkisel örücülük ve hasırcılığın merkezi sayılan Sindelhöyük’de bu sanat, çeşitli nedenlerle günümüze kadar azalarak yok olma noktasına gelmiştir. Usta Turan M. Söbe, ömrü boyunca bitkisel örücülükle geçimini sağlamış, kurslarda bu işi yeni nesle öğretmeye çabalamıştır. Hammadde hasadından, işleme ve hazırlığına, örücülükten pazarlamaya her aşaması ustanın kendisi tarafından yapılmıştır. Uzun yıllar hasır dokumacılığını eşiyle birlikte yürütmüştür. Son on yıldır sadece sepet örücülüğü yapmaktadır. Sindelhöyük’te yaşayan son ustanın üretimi olan ürünler birbirinden farklı çeşitliliktedir. Ustanın bitkisel örücülükte kullandığı araç gereçler de çeşitlidir bunlarla tekniğine uygun olarak sepet örücülüğü yapmaktadır. Ürünlerin kullanım alanları, mobilya, mutfak aracı, aksesuar, yaygı, sepet, kaplama/yalıtım materyali ve diğer amaçlarla kullanımdır. Ustanın kendi tasarımı ve üretimi olan ürünler, evinin bir bölümünde depolanmakta, kişisel çabalarıyla satılmaktadır. Bu bağlamda yörede bitkisel örücülüğün zayıf yönleri ve tehditleri olduğu kadar güçlü yönleri ve kaçırılmaması gereken fırsatları vardır. Bitkisel örücülük, yörede tamamen unutulmadan yeniden canlandırılması gereken bir somut olmayan kültürel mirastır.

Anahtar Kelimeler: