Özet:

Türkçe cümlelerde -Ar , -AcAK ve -Iyor gibi zaman ekleri gelecek zaman ifade etmede kullanılmaktadır. Bu eklerin, ana cümle yüklemlerinde çekimlendiğinde farklı derecelerde olasılık değeri ve anlamlara sahip olarak kullanıldığı görülmektedir. Farklılaşmış olan bu anlamlar, ana cümleler söz konusu olduğunda daha büyük birimlerden elde edilen bilgilere dayanarak çıkarılmaktadır. Birleşik cümle yapılarının içinde yer alan yantümcelerde de gelecek zaman ifade etmek için, kimi durumlarda aynı ekler kullanılırken kimi durumlarda aslen geçmiş zaman ifade etmekte kullanılan eylemsi ekleri de kullanılabilmektedir. Ana cümle yapılarında farklı eklerin farklı anlamlara sahip gelecek zaman gönderimi yapması cümleden büyük dil birimlerine bağlıyken yantümcelerde farklı olasılık değeri ve anlamların ortaya çıkması daha çok ana cümle yükleminin zaman gönderimiyle ilişkili olmaktadır. Özellikle yantümce yapılarında gelecek zaman ifade etmede kullanılan ekler, bazı durumlarda ana cümlelere kıyasla kısıtlı davranırken bazı durumlarda ana cümlelerden daha geniş zaman ölçeğine sahip olabilmektedir. Genel olarak birleşik cümle yapılarında bulunan sıfatfiil ve zarffiil yantümceleri, incelemeye konu olan tümce türleri olarak seçilmiştir. Zarffiil yantümceleri, ana cümleye tarz ilişkisiyle (sebep, amaç gibi) bağlanan yantümceler ve ana cümleye öncelik-sonralık zaman ilişkisiyle bağlanan yantümceler ve şart yantümceler olmak üzere üç farklı yapıyı kapsamaktadır. Bu çalışmada, Türkiye Türkçesi yantümcelerdeki gelecek zaman sistemi göz önünde bulundurularak Çuvaşça yantümcelerdeki gelecek zaman gönderiminin Türkiye Türkçesindeki durumla örtüştüğü ve ayrıldığı durumlar ele alınmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler: