Özet:

Gerek Anadolu Selçuklu Devleti gerekse Osmanlı Devleti’nin kuruluşları birçok bakımdan birbirine çok benzemektedir. Konuya Bizans açısından bakıldığı zaman şunları söyleyebiliriz: Gerek Selçukluların gerekse Osmanlıların kuruluşlarında Bizans hanedan üyeleri arasında çok büyük taht kavgaları vardı. Bu taht kavgalarından her iki devlette azami derecede faydalanmış ve tahtı ele geçirecek kişiye yardım ederek hem toprak elde etmiş, hem de para almıştır. Bizans yüksek asalet sınıfı, köylü ve küçük asalet sınıfının elinde ki toprakları alarak asıl vergi veren kesimi fakir duruma düşürmüş, böylece devlet vergi ve gelirden mahrum olmuştur. Dolayısıyla devlet hem mali,hem askeri bakımdan zayıflamıştır. Ayrıca devlet savaşmak için paralı askeri istihdam edince ekonomisi iyice iflas etmiştir. Her iki devlette de gaza ve cihad anlayışı vardır. İ’layıkelimetullahı gayrimüslim topraklara yayma ve oralara İslamiyet’i götürme endişesi vardır. Her iki devlette birçok beyliğin içinden tebarüz ederek ortaya çıkmıştır. Her ikisi de uçlarda kurulan beylikti. Anadolu Selçukluları Devleti, Büyük Selçuklunun; Osmanlı Devleti ise, Anadolu Selçuklu devletinin vasalı idi. İki devletin de kuruluşunda ki bu benzerlik acaba ne ifade eder? Bizans'ın her iki devletin kuruluş dönemindede içişlerinde taht kavgaları ve askeri mali sıkıntıda olması dışta ki birçok baskılardan çok zayıf halde olması, devlete yapılan saldırılara karşı koyacak gücünün olmamasından dolayı çaresizdi. Türkler ise taze kana ve büyük gaza cihad fikrine sahipti. Buna yurt bulmak ve Moğol tehlikesi de eklenince mücadele azmi daha da artmıştır. Böylece iki devletin kuruluşu gerçekleşmiştir. Anadolu Selçuklu devletinin kuruluşunu ve kurulduğu şartlar tam olarak bilinir ise Osmanlının kuruluşunun çok da orijinal bir hadise olmadığı ortaya çıkar. Çünkü aşağı-yukarı Anadolu Selçuklu devletinin kurulduğu şartlarla Osmanlının kurulduğu şartlar aynıdır. Bu Osmanlı devletinin kuruluşu önemsiz bir hadisedir anlamına kesinlikle gelmemelidir. Biz burada sadece iki devletin kuruluş şartlarının aynı olduğunu karşılaştırmalı tarih açısından belirtmek istiyoruz.

Anahtar Kelimeler: