Özet:

Sanatın tarihsel sürecine baktığımızda, insanoğlunun doğayı anlama çabasının çağdan çağa, bilgi ve birikim düzeyine kültüre ve kültürleşme uğraşlarına göre nasıl değişim sürecinden geçtiği yakından izlenebilir. Bu süreç izleyicilere tarihsel verileri de sunmaktadır. Doğada var olanı, plastik olana dönüştürme olanaklarına sahip olan heykel sanatı, bizlere tarih öncesi dönemden bugüne dek yaşananların bir dökümünü de sunmaktadır. Bu nedenledir ki; heykel sanatı bilimin tarihsel dikey hareketine karşın, yatay bir hareketle ilerlemektedir. Günümüze gelindiğinde ise, gelinen noktada tüm toplumsal, teknolojik, kültürel ve iletişimsel mirasları, tekrar-tekrar yeniden irdeleme gereksinimi vardır. Yeni teknolojik gelişmeler, çağdaş sanatın aynı zamanda heykel sanatının estetik ilkelerine derin etkiler yapmıştır. Heykeltıraş, tasarımını teknolojinin sunduğu bilgisayarlar, video kameralar, lazer ışınları vb. teknik olanakları kullanarak, yapıtlarını, sanal ortamda, üç boyutlu olasılıklarla tasarlamaktadır. XX. yüzyıl, yeni malzemelerin düşünsel, biçimsel ve sanatsal gelişmelerin yanında, yeni plastik fikirlerin çağrıştırdığı, heykel sanatında, yüzyıllarca süren gerçek mekan içinde, kütlenin parçalanıp hafifleyerek, espas modülatörlerine dönüştüğü bir dönem olmuştur. XX. yüzyılın ikinci yarısından itibaren, bilim ve teknolojinin sanata yansımaları sonucunda, heykel disiplinin malzeme ve tanımlamalarının çoğalması üzerine, anlatım dili araçlarının teknolojik gelişmelerle bağlantılı olarak farklılaşmıştır. Çağdaş Türk heykeli tarihinin merkezi olarak kabul edilen 1950’lerde ki durumunu, karşılaştırmalardan kaçınarak, tespit etmek ve bu dönem sanatçılarının malzeme ve form arayışlarının coşkulu üretimleri, teknoloji ve özel teşebbüslerin ortaya çıkmasıyla başlamıştır. Geleneksel malzemeyle üretimini sürdüren heykel sanatı, günümüz teknolojileri vasıtasıyla, yöntemlerini ve malzeme ile diyaloglarını çoğaltarak tanımlama alanlarını da genişletmiştir. Geleneksel anlamdaki heykel üretimi, geçmişte olduğu gibi günümüzde de varlığını sürdürmektedir. Klasik malzemenin yanı sıra, ışık ses gibi malzemeler de heykelin materyal kullanım alanına girmiş olduğunu ve kaidesinden kurtulan heykelin bu kez bir adım daha, ileri giderek, sonsuzluğa fırlatılmış ve boşluk içerisinde sözünü söyleyemeye devam etmektedir.

Anahtar Kelimeler: