Özet:

Günümüzde kitle iletişim araçlarının yaygınlaşmasıyla birlikte, yayın yoluyla bireylerin kişilik haklarına, özel yaşamlarına, şeref ve haysiyetlerine yapılan saldırılar da artmıştır. Bunun sonucunda kişinin özel yaşam ve mahrem alanı her geçen gün daha da daralmaktadır. “İletişim çağı” olarak adlandırılan çağımızda ülkemiz de bilgi ve iletişim alanındaki baş döndürücü gelişmeler ve yeniliklerden etkilenmiştir. Temmuz 1993’te yapılan Anayasa değişikliği sonucunda özel radyo ve televizyonlar yasal olarak faaliyete geçmiştir. Özel radyo ve televizyonların kurulması bu alanda faaliyet gösteren kurumlar arasında büyük bir rekabete yol açmış ve reyting kaygısını da beraberinde getirmiştir. Gazetelerin tiraj, radyo ve televizyonların reyting yarışları sonucunda fertlerin kişilik haklarına saldırılar daha da artmıştır. Kitle iletişim araçları yoluyla kişilik haklarına saldırı Türk basınının geniş halk kitleleri nezdindeki güvenirliğini ve saygınlığını azaltmıştır. Kişilik haklarının kitle iletişim araçlarının yayınları karşısında korunması gittikçe artan bir ivedilik ve önem arz etmektedir. Demokratik rejimlerde basın; yasama, yürütme ve yargı erklerinden sonra gelir ve “dördüncü güç” olarak tanımlanır. Her hürriyet gibi “basın hürriyeti” de sınırsız değildir. Her hak gibi “basın hürriyeti”nin de kötüye kullanılmasının önlenmesi gerekir. Toplum ve bireyler için genel ahlak kurulları olduğu gibi çeşitli meslekler için de ahlak kuralları vardır. Her gün milyonlarca kişiye seslenen gazete, dergi, radyo, televizyon çalışanlarının görevlerini layıkıyla yapabilmeleri için her şeyden önce toplumun güvenine sahip olmaları gerekir. Bu bağlamda basında özdenetim mesleki sorumluluk açısından kaçılmazdır. Basında özdenetim denildiğinde gazetecilerin ve diğer basın çalışanlarının hiçbir yasal yaptırım söz konusu olmadan mesleki açıdan evrensel ahlak kuralları çerçevesinde kendi kendilerini denetleyecek yöntemler geliştirmeleri, tedbirler almaları anlaşılır. Basının kendi kendini denetleme sistemi genel anlamda; devlet otoritesinin basına müdahalede bulunmasının önlemek ve kamuoyu karşısında saygınlığı olan bir basın yaratmak düşüncesinden kaynaklanmaktadır. Gazetecilik mesleğinin itibarını ve güvenini sarsıcı davranışlarda bulunan kişileri mesleki bir disiplin altına almak girişiminin olumlu sonuçlar vermesi için mesleki kurallar konusunda kararlı davranılması ve basın çalışanlarının eğitilmesi gerekir.

Anahtar Kelimeler: