Özet:

Gelişmekte olan ülkelerin elde ettikleri gelirlerin düşük olması, tasarruflarının ve dolayısıyla yatırımlarının düşük olmasıyla sonuçlanan bir döngüye sebep olmaktadır. Bu nedenle gelişmekte olan ülkeler tasarruf kapasitelerinin üzerinde yatırım yapmak ve daha hızlı büyümek amacıyla yabancı sermayeyi kullanmaktadırlar. Uluslararası sermaye hareketlerinin tümü dikkate alındığında ise doğrudan yabancı yatırım (DYY)’ların portföy yatırımları ve diğer yatırımlara nazaran daha avantajlı olduğu belirtilmektedir. DYY akımları Neo – liberal politikaların popülerlik kazandığı 1980’li yıllardan sonra dünya çapında önemli ölçüde artış göstermiştir. Küreselleşme süreci ile birlikte çok uluslu şirketlerin sayısı artmış, faaliyet alanı genişlemiş ve yönettiği sermaye miktarı da devasa boyutlara ulaşmıştır. Nitekim 1980’li yılların başından itibaren dışa açık politikalar izleyen ve 1989 yılında da sermaye hareketlerinin önündeki engelleri tamamen kaldıran Türkiye, devasa boyutlara ulaşan bu sermayeyi yönetenlerin yatırımda bulunduğu ülkelerden birisi olmuştur. Peki diğer uluslararası sermaye hareketlerine göre daha avantajlı olduğu belirtilen DYY’ların dezavantajları var mıdır ve Türkiye’ye yapılan DYY’lar gerçekten yararlı mıdır? Bu çalışmada ilgili sorulara DYY’ların birleşmeler ve satın almalar bazında, sektörel açıdan ve teknolojik düzeyde izlediği seyirler incelenerek cevap aranmıştır. Analiz sonuçlarına göre Türkiye’ye yönelik DYY’lar 2000’li yıllardan sonra özelleştirmeler de dahil olmak üzere çoğunlukla birleşmeler ve satın almalar şeklinde gerçekleşmiştir. Sektörel açıdan bakıldığında DYY’lar özellikle finans sektörü olmak üzere hizmetler sektörüne yönelik yapısal bir dönüşüm geçirmiştir. Sanayi sektörüne yönelik yatırımların payı azalmaktadır ve sanayi sektörü içerisinde imalat sanayine yönelik yatırımlar da azalmaktadır. İmalat sanayinin teknolojik yapısı da düşük düzeyde yoğunlaşmaktadır.

Anahtar Kelimeler: