Özet:

İnsanlar travmatik etki yaratan olumsuz bir deneyim yaşadıklarında bazı bireyler travma sonrası stres yaşarken bazıları bu yaşantı sonrası psikolojik anlamda gelişme ve olgunlaşmayı deneyimleyebilmektedir. Bu gerçekten hareketle bazı psikoloji ekolleri, travma yaşayan bireylerin pozitif karakter güçleriyle hayata çok daha farklı bakan, psikolojik anlamda gelişip olgunlaşan, psikolojik dayanıklılığı yüksek bireyler olabileceklerine ve travmayı gelişimleri için fırsata dönüştürebileceklerine işaret etmektedir. Travma sonrası gelişim kendilik algısı, kişilerarası ilişkiler, yaşamın anlamı ve değerini anlama, yeni seçenekleri fark etme, inanç sistemi ve maneviyat olmak üzere beş alanda gerçekleşen pozitif değişim ve gelişimlerden meydana gelmektedir. Buna göre din ve maneviyat, travma sonrasında bireylerin gelişim gösterebilecekleri alanlardan biridir. Araştırmanın amacı üniversite öğrencilerinde içsel dinî motivasyon, dinî başa çıkma, sabır ve şükrün travma sonrası gelişimi yordamadaki rolünü tespit etmektir. Bu amaçla araştırmada kişisel bilgi formunun yanı sıra Travma Sonrası Gelişim Ölçeği, Dinî Başa Çıkma Ölçeği, İçsel Dinî Motivasyon Ölçeği, Sabır Ölçeği ve Şükür Ölçeğinin içerisinde yer aldığı bir veri seti kullanılmıştır. Araştırmaya Afyon Kocatepe Üniversitesinin çeşitli fakültelerinde öğrenim görmekte olan öğrenciler arasından tesadüfi örnekleme yoluyla seçilen 445 öğrenci katılmıştır. Ancak gelişi güzel cevaplanmış ve ölçeklerin tamamına cevap verilmemiş veri setleri analize dahil edilmediğinden 357 katılımcının cevapları korelasyon ve çoklu doğrusal regresyon analizi yöntemleriyle istatistiksel analize tabi tutulmuştur. Araştırmada sonuç olarak içsel dini motivasyon, dini başa çıkma, sabır ve şükür değişkenleri ile travma sonrası gelişim arasında pozitif yönlü anlamlı ilişkiler tespit edilmiştir. Bu dört değişken travma sonrası gelişimdeki toplam varyansın % 27.6’sını açıklamaktadır. Regresyon katsayılarının anlamlılığına ilişkin t testi sonuçları incelendiğinde ise dinî başa çıkma, sabır ve şükür değişkenlerinin travma sonrası gelişim üzerinde anlamlı bir yordayıcı olduğu, içsel dinî motivasyon değişkeninin ise anlamlı bir yordayıcı olmadığı görülmüştür. Standardize edilmiş regresyon katsayılarına göre yordayıcı değişkenlerin travma sonrası gelişim üzerindeki göreli önem sırası ise dinî başa çıkma, sabır ve şükürdür.

Anahtar Kelimeler: