Özet:

Hadislerin yazıyla kaydedilmesi meselesi Hz. Peygamber zamanından başlayıp başta sahabî olmak üzere sonraki asırlara kadar özelde muhaddisler genelde ise birçok alim tarafından tartışma konusu edilmiştir. Rivâyetlerden anlaşıldığına göre sahâbiden bazılarının bu meseleyi ciddiye aldığı ayrıca kabul veya red açısından tavırlarını bu konuda gelen rivâyetlere göre belirledikleri anlaşılmaktadır. Fakat tarihî süreçte hadis usulü konusu kapsamında ele alınması gereken gereken bu tartışmayla ilgili olarak usûl-i hadisçilerin görüşleri müstakil bir şekilde değerlendirilmemiştir. Kaynaklarda alimlerin, hadislerin yazılması hususunda Hz. Peygamber’in tutumunu belirlemek için söz konusu hadisler arasındaki çelişkileri gidermeye çalıştıkları görülmektedir. Hadislerin yazılıp yazılamayacağı konusunda hadis usûlcülerinin görüşlerinin müstakil olarak ele alınıp incelenmesi tartışmanın sıhhati açısından önemli bir meseledir. Tarihi süreçte hadisçilerin görüşleri referans alınarak ortaya konan “kitâbetü’l-hadîs” ile ilgili tartışmalarda genelde rivâyet merkezli değerlendirmeler yapılmıştır. Halbu ki rivâyetlerin Hz. Peygamber’e aidiyetinin tespitinde ortaya konan ilke ve esaslarda hadis usulcüleri de çok önemli bir konuma sahiptir. Çünkü hadis usûlü kitaplarında sadece “kitâbetü’l-hadîs” ile doğrudan ilgisi olan konuların değil, diğer bütün hadis ve hadis usulü konularının ele alınmış olması, hadis usulcülerini bu konuda önemli kılan diğer bir ayrıcalıktır. Bundan dolayı hadislerin yazılıp yazılmaması etrafında nakledilmiş rivâyetlerin ve bunlar hakkında ortaya çıkan tartışmaların sağlıklı bir şekilde anlaşılıp değerlendirilebilmesi için hadis usûlcülerinin genel kanaatinin tespit edilmesi gerekmektedir. Bu alandaki eksikliği giderme maksadıyla yapılan bu çalışmada “kitâbetü’l-hadîs” konusunda hadis usulü alimlerinin tespit ve değerlendirmeleri ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler: