Özet:

Bu çalışmada, ilkokul dışında farklı öğretim kademelerindeki öğrenci gruplarının ve meslek gruplarının okuma kültürlerinin belirlenmesinde kullanılabilecek bir ölçek geliştirilmiştir. Alanyazına bakıldığında okuma ile ilgili tutum, alışkanlık, algı, özyeterlik vb. kavramları ölçen ölçeklerin olduğu ancak okuma kültürünü ölçebilecek bir ölçek olmadığı görülmüştür. Bu nedenle okuma kültürünü betimlemeye ve ölçmeye yönelik 5’li likert tipi bir ölçme aracı geliştirmek ve bu aracın geçerlilik ve güvenirlik çalışmalarını ortaya koymak bu çalışmanın amacı olmuştur. Öncelikle araştırmacılar tarafından hazırlanan 49 madde uzman görüşüne sunulmuştur. Uzman görüşleri ve ön denemeden sonra belirlenen 51 maddelik ölçek taslağı bir devlet üniversitesinin eğitim fakültesinde farklı bölümlerde öğrenim görmekte olan 379 öğretmen adayına uygulanarak geçerlik ve güvenirlik çalışmaları yapılmıştır. Araştırmada verilerin analizi için istatistik paket programı kullanılmıştır. Ölçeğin Kaiser-Meyer- Olkin değeri ,89 ve Bartlett’s Küresellik Testi değeri [χ2=4221,390; df=435, p<.000] bulunmuştur. Bu değerlerle ölçeğin faktör analizine uygunluğu tespit edildikten sonra faktör analizi yapılmıştır. Faktör analizi sonucunda faktör değeri düşük olan maddeler elenerek 30 maddelik 5’li likert tipi bir ölçek geliştirilmiştir. Ölçeğin kapsam geçerliliği, 13 akademisyen ve 5 Türkçe öğretmeninin uzman görüşleri alınarak ortaya konulmuştur. Ölçekte yer alan maddelerin toplamı ile faktörler arası ilişkiyi belirlemek için Pearson korelasyon katsayıları hesaplanmıştır. Ölçeğin Cronbach’s Alpha güvenirlik katsayısı ,90 olarak bulunmuştur. Bu bulgular doğrultusunda çalışma sonucunda geçerli ve güvenilir bir ölçek elde edildiği söylenebilir. Okuma Kültürü Ölçeği (OKÖ) olarak adlandırılan ölçeğin, ilkokul dışında farklı öğretim kademelerindeki öğrenci gruplarının ve meslek gruplarının okuma kültürlerinin ölçmede kullanılabilecek, geçerli ve güvenilir bir araç olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler: