Özet:

Dillerde cinsiyet olgusunun insanlık tarihinin başlangıcından itibaren oluşmaya başladığı söylenebilir. Bazı dillerde cinsiyet sınıflandırması bulunmazken, birçoğunda eril-dişil veya eril-dişil ve yansız şekilde kategorize edilmiştir. Arapçada müzekker (eril) ve müennes (dişil) kavramlarıyla ifade edilen cinsiyet olgusu Arapça dilbilgisinde oldukça önem arz etmektedir. Müennes kelimeler, genelde sonlarına eklenen bazı harfler vasıtasıyla yapıldığından Arapçada müzekkerlik esas, müenneslik onun bir parçası olarak kabul edilmiştir. Arapça hece harflerinin üçüncüsü olan “tâ” harfinin, kelime sonundaki imlası, telaffuzu ve eklendiği kelimeye kattığı anlam yönünden diğer harflere göre farklılık arz etmektedir. Birçok gramer özelliğinin yanında en önemli ve en meşhur fonksiyonu “te’nîs alâmeti” olmasıdır. Bu yönüyle yirmi sekiz harf içerisinde nev-i şahsına münhasır bir harf denilebilir. Kelime sonunda hem açık hem de yuvarlak “tâ” şeklinde iki türlü yazılmaktadır. Günümüz fasih Arapçasında yuvarlak “tâ” harfi, sadece isimlerde te’nîs alâmeti olarak yazılırken, Resmi Osmânî Mushafında bazı kelimelerde mevcut yazım kuralına aykırı olarak açık “tâ” şeklinde imla edildiği görülmektedir. Bu çalışmada, isimlerde te’nîs alâmeti olan açık müenneslik tâ’sı ve Kur’ân-ı Kerîm’de kullanımının incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma, giriş ve iki bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde Arap dilinde cinsiyet kategorisi ve müenneslik alametlerine değinilmiştir. İkinci bölümde tâu’t-te’nîs harfinin aslı, açık müennes tâ’sının gramer yönünden tahlili, Kur’ân-ı Kerîm’de yer alan isimlerin tasnifi ve değerlendirilmesi ele alınmıştır. Sonuç kısmında ise konuyla ilgili kısa bir değerlendirme yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler: