Özet:

Bu çalışmada, Türkiye'deki ekmek çeşitleri üzerinde coğrafi faktörlerin etkileri belirlenmeye çalışılmıştır. Coğrafi konumu itibariyle, Türkiye'nin kültürler arası bir köprü durumunda olması, kültürel zenginliğine yol açmıştır. Bu kültürel zenginlik içerisinde, halkın temel besin maddesi olan geleneksel ekmek çeşitleri de bulunmaktadır. Türkiye'de ekmek çeşitleri yöresel olarak, yapımında kullanılan un, hamur içerisine katılan katkı ürünleri ve pişirme şekillerine göre farklılık göstermektedir. Bu farklılıkların ve çeşitlerin artmasında, coğrafi şartlar, sosyo-ekonomik ve kültürel özellikler etkili olmuştur. Bu faktörlerin etkisiyle coğrafi yörelere göre yetiştirilen tahılların ve katkı ürünlerinin farklı olmasının yanında, pişirmede kullanılan araç ve materyalin farklılığı da, ekmek çeşitlerinin artmasına neden olmuştur. Buğdayın yerini mısırın aldığı Doğu Karadeniz kıyı kuşağı dışında, buğday unu, ekmek yapımında kullanılan temel maddeyi oluşturmuştur. Ekmek yapımında, buğday unu temel madde olmak üzere, yörelere göre değişiklik gösteren ve genellikle o yörelerde üretilen katkı maddeleri kullanılmış ve katkı maddesine göre ekmek çeşitleri oluşturulmuştur. Türkiye'de ekmek çeşitlerinin fazla olmasında en önemli etkenlerden biri de, pişirme yöntemleri olmuştur. Genellikle yerleşik hayat tarzının egemen olduğu yörelerde fırınlarda pişirilen, göçebe veya yarı göçebe (yılın bir kısmında yerleşik, bir kısmında göçebe) hayat tarzının egemen olduğu yörelerde ise sac üzerinde pişirilen ekmek çeşitleri, halkın temel besin maddesini oluşturmuştur. Çalışmada, nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi ve veri toplama tekniğinden yararlanılarak coğrafi faktörlerin ekmek çeşitleri üzerindeki etkisi ortaya konmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler: