Abstract:

MÖ. II.bin yıllarında Anadolu’da büyük bir uygarlık kurmuş olan Hititler Politeist (çok tanrılı) bir inanç sistemine sahiptiler. Hitit resmi dini ve pantheonunda kendilerine özgü Hint-Avrupalı tanrılar; Hatti kökenli tanrılar, Luvi ve Pala tanrıları, Hurri tanrıları, Hurriler aracılığıyla Mezopotamya’dan Sumer ve Babil tanrıları ve de Hurriler’le birlikte bulunan Indo-Ari kökenli etnik zümrenin tanrıları yer almaktadır. Hitit çiviyazılı metinlerden Hurri tanrılarının Hitit resmi pantheonunda çok önemli bir yere sahip oldukları ve buna göre kutsandıkları öğrenilmektedir. Hitit resmi pantheonunda Hurri tanrı çiftlerinin sayısı oldukça fazladır. Tanrı NIN.URTA’nın zevcesi olan Tanrıça Nabarbi’nin adı ilk kez Orta Hitit dönemine tarihlendirilen Hitit çiviyazılı metinlerde geçmektedir. Tanrıça Nabarbi Yazılıkaya Açıkhava Tapınağı’nda 51 numaralı kabartmada tasvir edilmiştir ve Šatti?aza Antlaşması’nda antlaşmaya tanıklık eden tanrılar listelerinde hem Hitit tanrıları hem de Hurri tanrıları arasında yer almıştır. Tanrıça Nabarbi ile bağlantılı olarak çok sık geçen Šu?ala ise Hurri kökenlidir. Metinlerin çoğunda Šu?ala ve Tanrıça Nabarbi birlikte kutsanılmıştır. Ancak birkaç metinde ise bu tanrı çiftinin ayrı ayrı kutsanıldığı da görülmektedir. Hurri kökenli olan Uršui ve Iškalli tanrı çifti Hitit kült metinlerinde bazen tanrı determinatifi olmadan geçmektedir. Tanrı çiftinin adı Tanrıça ?epat’ın kaluti-listelerinde çok sık geçmektedir. Bu metinlerde adları Nabarbi ve Šu?ala’dan sonra; Šalaš ve Bitin?i’den ise önce geçmektedir. Aleppo’nun Tešup ve ?epat’ının Kültü listesinde ise bu tanrı grubunun adları Bentikalli’den önce; Hašuntar?i’den sonra geçmektedir. KUB 45.48 (Bo 2951)+ KUB 45.71 (Bo 3882)’de ise adları Adamma ve Kubaba’dan sonra geçmektedir.

Keywords: