Özet:

Yakınçağlarda bölgelerarası ticaretin önemli bir değişme gösterdiği bilinmektedir. Avrupa’da hızla gelişen endüstrinin talebi sonucu, tarımsal ürünlerin dış ticarete kayması; mal akımı ilişkilerinde ve yönünde önemli bir değişime sebep olmuştur. Bu işleyiş, kendi sistemini de birlikte getirmiştir. XIX. yüzyıl sonunda yeni bir ulaşım teknolojisinin ürünü olan demiryolunun, Osmanlı’ya girişi bu şartlarda gerçekleşmiştir. Sultan II. Abdülhamid’in, Osmanlı Devletinin başına geçtiği dönemde, o güne gelinceye kadarki siyasî, askerî ve iktisadî şartlardan dolayı, devlet bütçesi tükenmiş bir haldeydi. Dolayısıyla belli harcamalardan kesinti yapılsa bile, Avrupa’nın kara ve deniz alanındaki gelişmelerini takip etmek, bu malî durumla imkânsız bir hale gelmişti. Hatta her geçen gün ihtiyaçlar artmakta, açıklar da fazlasıyla artış göstermekteydi. Bu sebeple Osmanlı tebaasının nasıl geliştirileceğini, refah düzeyinin ve saadetinin nasıl değişebileceğini ve memleketin servetinin nasıl artırılabileceği sorularına cevap aramak gerekmekteydi. Bu dönemdeki en önemli meselelerden bir tanesi de ulaşım nakliyesinin oldukça güç şartlarda yapılmasıydı. Halkın elinde bulunan mal ve eşya, fiyatı alındığı yerden, gittiği iskeleye kadar 3-4-5 hatta daha yukarı miktarda pahalıya satılmakta, ancak köylünün eline geçen para bu oranda artış göstermemekteydi. Bu çalışmada II. Abdülhamid döneminde, Selanik-Manastır ve Selanik-İstanbul demiryolları güzergâhları boyunca işletilen bakır, gümüş, zımpara, krom, antimuan gibi çeşitli madenler ve bunlarla ilgili olarak ortaya çıkan çeşitli meseleler ve bunların işleticileri hakkında bilgi verilmiştir. Ayrıca konu haritalarla desteklenmiştir.

Anahtar Kelimeler: