Özet:

Her toplum, varlığını devam ettirmek için kendine uygun öğretim programları hazırlar ve uygulamaya koyar. Bir devletin varlığı ve devamlılığı eğitim politikalarıyla doğrudan bağlantılıdır. Bu eğitim politikalarında amaç; birlik ve beraberliği sağlamaktır. Bireylere millî bilinç veya millî şuurun kazandırılması, çok boyutlu düşünebilmesi, bireylerin kendilerini ifade edebilmesi, kısaca varlığını ortaya koyabilmesi eğitimle mümkündür. Bu bağlamda öğretim programlarındaki içerik önem arz etmektedir. Bireylere dil ve kültürün öğretilmesi, bu bilincin yerleştirilmesi, dil ve dili oluşturan sözlü ve yazılı edebî ürünlerin verilebilmesi, bunların özümsenmesine bağlıdır. Türk millî eğitiminin genel amaçları doğrultusunda, Türkçenin inceliklerinin, güzelliklerinin kavratılması, bireylerin sosyal ve kültürel açıdan doyurulmasında öğrencilerin; 1739 Sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu, 2. Maddesi’nde belirtilen; “Türk millî eğitiminin genel amacı Türk milletinin bütün fertlerini; Atatürk inkılâp ve ilkelerine ve Anayasa’da ifadesini bulan Atatürk millîyetçiliğine bağlı, Türk milletinin millî, ahlakî, insanî, manevî ve kültürel değerlerini benimseyen, koruyan ve geliştiren; ailesini, vatanını, milletini seven ve daima yüceltmeye çalışan; insan haklarına ve Anayasa’nın başlangıcındaki temel ilkelere dayanan demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devleti olan Türkiye Cumhuriyeti’ne karşı görev ve sorumluluklarını bilen ve bunları davranış haline getirmiş yurttaşlar olarak yetiştirmek…” ilkesi paralelinde öğretim programlarının amacına uygun olarak sosyal ve kültürel değerlerin bireyler tarafından özümsenmesinde Türk toplumunda önemli eğitim-öğretim araçlarından birisi olma vasfına haiz, milletimizin önemli kültürel öğelerinden olan atasözleri ve deyimler; dil öğretimi, kültür edinimi ve aktarımında önemli rol oynamaktadır. Atasözleri ve deyimler; anlatımı etkili kılma, söyleneni açıkça, kolay, anlaşılır bir şekilde dile getirme ve bunları yazılı olarak ifade edebilme konusunda çok önemli etkilere sahiptir. Bu anlamda Türkçenin ve Türk kültürünün zenginliğinin en önemli göstergesidir. Atasözleri ve deyimler; Türkçe öğretiminde dil öğrenme alanları; okuma, yazma ve konuşma eğitiminde, dil öğretiminde vazgeçilmez öneme sahiptir. Bu çalışmada, literatür tarama modeli kullanılarak, Türkçe eğitimi ve öğretiminde önemli rol oynayan atasözleri ve deyimlerin kültürel değerlerin doğuşundan, yaşatılmasına ve genç nesillere aktarılmasındaki rolleri, atasözleri ve deyimlerin öğretimindeki eksiklikler üzerinde durulmuş, Türkçe öğretimindeki önemi ve işlevleri ortaya konarak, bu konuda yapılacak çalışmalara katkı sunmak hedeflenmiştir.

Anahtar Kelimeler: