Özet:

Dil, diğer edebi türler gibi şiirin de temel malzemesidir ve bu yönüyle şiirin başarısında ve kalıcılığında büyük paya sahiptir. Şiir dilden ayrı düşünülemeyeceği için şiir eleştirisi de dilden bağımsız gerçekleştirilemez. Şiirin yansıttığı duyguları, okuyucuya yaşattığı atmosferi birtakım öznel değerlendirmelerle aktarmak yerine tamamen metnin kendi söz varlığına dayanan, bilimsel bir yöntemle açıklamak ihtiyacı bu çalışmanın yapılmasında etkili olmuştur. Bu çalışma için Necip Fazıl Kısakürek’in şiirinin tercih edilmesinde şairin sapmalar ve aktarmalarla özgün imgeler yaratması, ses ögelerinden bolca yararlanması, konuşulan dilin verdiği rahat söyleyişi yakalaması etkili olmuştur. Şair kişinin yoğun iç hesaplaşmalarının, ruh çalkantılarının yansımalarını dış dünyanın gerçekliğiyle aktardığı mistik şiirler kaleme almıştır. “Kaldırımlar” şiiri tüm bu nitelikleri içermesi bakımından bizlere ideal bir dil malzemesi sağlamaktadır. Bu çalışmada, Necip Fazıl Kısakürek’in Kaldırımlar adlı şiiri dilbilimsel bakışla çözümlenmeye çalışılmıştır. Bunun için Doğan Aksan'ın "Şiir Dili ve Türk Şiir Dili" adlı eseri temel alınarak, Aksan’ın değişik şiir örnekleri üzerinde gösterdiği şiir inceleme yöntemi bir Kaldırımlar şiiri üzerinde uygulanmıştır. İki bölümden oluşan çalışmanın ilk bölümünde kısaca sözcük türleri üzerinde durulmuş, ikinci bölümde ise metnin söz varlığını oluşturan sözcüklerin dil bilimsel/ anlam bilimsel/ gösterge bilimsel incelemesi yapılmış, bulgular tablolaştırılarak aktarılmıştır. Metinde geçen sözcükler tür, anlam yönü, ses ögeleri bakımından incelenmiş, bunların duygu değerleri, geçiş sıklıkları ve birbirleriyle ilişkileri tespit edilerek çözümlemeye gidilmiştir.

Anahtar Kelimeler: