Özet:

XVIII. yüzyılın önemli padişahlarından birisi olan ve 1730-1754 yılları arasında 24 yıl hükümdarlık yapan Sultan I. Mahmud döneminde yapılan ıslahat hareketleri ile imar faaliyetlerinin incelendiği bu araştırma, genel anlamıyla bir toplumun modernleşme sürecinin önemli bir aşamasına ışık tutmayı amaçlamaktadır. Buna göre XVIII. yüzyıla kadar geleneksel yapısını muhafaza ederek, Avrupa’da hâkim olan Osmanlı Devleti herhangi bir değişim ihtiyacı hissetmemiştir. Ancak ekonomik, siyasal, kültürel ve teknik alanlarda gelişen Avrupa devletleri, bu yüzyıla gelindiğinde Osmanlı’ya karşı askeri zaferler kazanmaya başlayınca, devlet içinde bulunduğu durumu sorgulamaya başlamıştır. Özellikle Lâle Devri ile birlikte başlayan batının üstünlüğünü kabul etme anlayışı, Sultan I. Mahmud döneminde devam ettirilerek, askeri alanda başta olmak üzere Batı tarzlı ıslahatlar yapılmıştır. Sultan I. Mahmud’un 24 yıllık saltanatı boyunca yaptığı bu ıslahat çalışmaları sayesinde devlet önemli ölçüde toparlanmış ve dönemi boyunca önemli askeri başarılar kazanılmıştır. Yine İstanbul’un imarına özel bir önem veren Sultan I. Mahmud döneminde yapılan mimari faaliyetler ile şehir mamur hale getirilmiştir. Tüm bu sebeplerden dolayı Osmanlı tarihinin önemli bir dönemine damga vuran Sultan I. Mahmud döneminin anlaşılması için sadece askeri ve siyasi olayların bilinmesi yeterli değildir. Bunun yanı sıra döneme ait ıslahat ve değişim hareketleri ile imar faaliyetlerinin de bilinmesi gerekmektedir. Bu çalışma bu amaç ve hedefler doğrultusunda hazırlanmıştır. Çalışmada ıslahatların nedenleri ve genel özellikleri ile yine bu dönemde yapılan imar faaliyetleri ve genel özellikleri üzerinde durulmuştur. Temel amaç yapılan bu faaliyetlerin Osmanlı Devleti üzerindeki etkilerini tespit ederek, sonraki reformculara tesirini belirlemektir.

Anahtar Kelimeler: