Özet:

XIX. yüzyıl sonlarında Sivas vilayeti; Sivas, Amasya, Tokat ve Şark-i Karahisar (Şebinkarahisar) sancaklarından meydana geliyordu. Nüfusu ise bir milyondan fazla idi. Bu nüfusun % 75’i Müslümanlar % 25’i ise Gayr-i Müslimler oluşturuyordu. Gayr-i Müslim nüfusun büyük çoğunluğunu Ermeniler oluşturuyordu. 2. sırada da Rumları görmekteyiz. XIX. yüzyılın son çeyreğine kadar, azınlık ve misyonerlerin eğitim-öğretimine merkezi hükümet tarafından herhangi bir müdahalede bulunulmuyordu. Çünkü herhangi bir problem çıkarmıyorlardı. Ancak; yüzyılın son çeyreğinden itibaren, başta A.B.D. ve İngiltere olmak üzere, Ortadoğu’daki hedeflerine ulaşmak için Gayr-i Müslim nüfus arasındaki taraftarlarını çoğaltmak istedi. Bu devletler gayelerine ulaşabilmek için eğitim- öğretim faaliyetlerine ağırlık verdiler. Bilhassa Ermeni terör örgütlerinin kuruluş ve eylemlerine destek verilmesi üzerine Osmanlı Hükümeti yabancı okullara karşı sıkı denetime dayalı sert tedbirler almaya çalıştı. Çalışmamızda öncelikle Sivas Vilayeti’nde Hıristiyan unsurlara eğitim-öğretim alanında verilen haklar ve okulların sayısal dağılımları verilmiştir. Daha sonra da bunların çeşitli isyan ve terör olaylarındaki rollerinin incelenip, Osmanlı Hükümetinin aldığı tedbirler ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler: