Özet:

Çalışmada, Âşık Garip Hikâyesi’nin özgün bir değişkesi (varyantı) ele alınmıştır. Bu değişke, günümüze kadar yayımlanan çalışmalarda yer almayan, bilinmeyen Karapapak/Terekeme ağzıyla anlatılmıştır. Âşık Garip Hikâyesi, Âşık Edebiyatı’nda önemli bir yeri olan Âşık Hikâyeleri içinde dünya ölçeğinde etkili, özgün bir üründür. Halk hikâyeciliğinin en gerçekçi ürünlerinden biri olarak değerlendirilmesi bakımından bu hikâye, aynı kaynaktan çıkarak çok az değişiklikle yaygınlaşmış, varyantlaşmıştır. Hikâyenin oluşum tarihine ilişkin ortak genel kanı XVI. yüzyıldır. Hikâyenin oluşum süreci ve kaynağı konusunda da ağırlıklı iki varsayım vardır: Birincisi, bu hikâye, Âşık Garib adlı gerçekte var olan bir aşığın hayat hikâyesine dayalı, ikinincisi ise Âşık Garib’in şiirleri üzerine oluşturulduğudur. Oluşum yerine ilişkin de saptamalar iki alan üzerinedir: Azarbaycan ve Türkistan. Âşık Garip Hikâyesi, bu tespitlerle ve geniş bir coğrafi alanda, farklı dil ve dinlere mensup toplumlarda küçük değişikliklerle yaşatılan, çalışmada değinilen kimi özellikleri ile öne çıkan gerçek olduğu varsayılan bir Âşık’ın adı üzerinden oluşturulan bir halk hikayesidir. Âşık Garip hikâyesinin öncüllerine, hatta çağdaşlarına göre en ayırt edici farklılığı, belirgin bir bireyin çevresinde, tutarlı ilişkilerle bağlanan bireyler ve olaylarla örülmüş olmasıdır. Çalışmada Amaç, bu değişkeyi alanyazına kazandırmak ve diğer değişkelerle karşılaştırmasını yaparak, bulguları alanbilgisi ve alanbilginlerine ulaştırıp, alanın zenginleşmesine katkıda bulunmaktır. Çalışma, kim olduğu saptanamayan, İran ya da Azerbaycan kaynaklı olduğu varsayılan Karapapak ağzı kullanan Kerimoğlu adlı bir halk Âşığının rastlantı sonucu ulaşılan teyp kasedine kaydedilmiş anlatımın çözümlenerek, dil ve anlatım özelliklerine müdahele edilmeden, düzyazıya geçirilmiş, incelenip yorumlanarak ve önceki varyantlar üzerine yapılan çalışmaların bulguları ile karşılaştırarak kimi sonuçlara ulaşılmıştır. İzlenen yöntemde, genelde halk hikâyesi, özelde Âşık Garip Hikâyesi alanında alanyazın (literatür) taramasından elde edilen konu sınırlılığında bilgiler paylaşılmış. Bu değişke ile karşılaştırmalardan elde edilen bulgular sunularak yorumlanmıştır. Hikâyenin özgün metninden sonra, Özgün metnin dilini anlamakta güçlük çekebilecekler için, hikâyenin Türkiye Türkçesi ile özeti eklenmiştir.

Anahtar Kelimeler: