Abstract:

Bilindiği üzere, Kırgız Türkleri Türk kökenli boyların en eski halklarından biridir. Tarihi kaynaklara göre de adı ilk olarak anılmış bir Türk boyudur. Günümüz Kırgız Türkçesi, Türk lehçelerinin önemli bir grubunu oluşturan Kıpçak (~ kuzeybatı) grubunda yer almaktadır. Türk tarihi içerisinde Kıpçak Türkleri geniş bir alana yayılmıştır. Günümüz Kırgız Türkçesine Farsça bazı ekler girmiştir. Ve bu ekler günümüzde standart Kırgız Türkçesinde aktif olarak kullanılmaktadır. Bunun haricinde Farsça unsurlar Çağdaş Türk Lehçelerinde de kullanılmaktadır. Fakat Kırgız Türkçesinde farsça unsurların fonetik açısından muhtelif değişmelere ugradığını görüyoruz. İran ve araplarla doğrudan doğruya ciddi bir münasebet olmazsa da komşu kardeş ülkeler ile maddi ve manevi irtibat sağlanmıştır. Özellikle siyasi ve ticari muamele ve alış verişler gerçekleşmiştir. Ve bu konudaki ilişkiler konuştuğumuz ve kullandığımız dillere yansımıştır. Fakat Kırgız edebi standart dili ile kendi diyalekti (Güney ve Kuzey-Batı) arasında Farsça kelimelerin intişar edilme oranı aynı değildir. Hususan Güney bölgelerde daha çok kullanıldığını görüyoruz. Dolaysıyla Tajikistan, Özbekistan ve Türkistan (Uygur bölgesi)' da kullanılan farsça ve aynı zamanda arapça unsurlar da girmiştir. Çalışmamızda Kırgız Türkçesinde karşılaştığımız ve kullandığımız farsça kökenli ekler ve aynı zamanda ön ek ve son ekler incelendi. Örneğin, ?? bi "-sız, - siz " : Kırgız Türkçesinde be-, ve bey- olarak iki çeşitli kullanılmaktadır. '' Beyadep'', ''bepayda '' örneklerinde rastlandığımız gibi mezkur önekler Kırgız Türkçesinde aktif olarak kullanılmaktadır. Bunun dışında sonekler de incelendi.

Keywords: