Özet:

Türkiye’de turizm gelirlerini belirleyen faktörlerin regresyon analizi çalışmasında şu değişkenler kullanılmıştır; Bağlı Değişkenler: Sadece “Turizm Gelirleri”. Bağımsız değişkenler: “Turist Sayısı”, “Ortalama Turist Harcaması”, “Tanıtım Giderleri”, “Turizm Teşvikleri”, “Seyahat Acente Sayıları”, “Tüketici Fiyat Endeksi” ve “Turizm Gelirlerinin Gayrisafi Yurtiçi Hasıla İçerisindeki Payı” olarak belirlenmiştir. Bu değişkenlerin tümü son 30 yıla ait değerlerindeki yıllık değişim yüzdeleri bulunmak sureti ile modele dahil edilmiştir. Turizm gelirlerini belirleyen faktörlerin regresyon analizi sonuçlarına göre; “Turist Sayısı” değişkeninde görülecek bir birimlik artış, turist sayısında diğer değişkenler sabitken 1,11 birimlik değişikliği yol açmaktadır. “Ortalama Turist Harcamaları” değişkeni analizinde ise bu değişken ile turizm gelirleri arasında pozitif yönlü bir ilişki beklendiği halde negatif yönlü bir ilişkiye rastlanılmıştır. “Tanıtım Giderleri” değişkeni analizine göre ise; değişken ile turizm gelirleri arasında pozitif yönlü bir ilişki vardır. Yine “Turizm Teşvikleri” değişkeni ile turizm gelirleri arasında pozitif ve doğrusal bir ilişki bulunmaktadır. Türkiye turizminin en önemli unsurlarından biri olan “Seyahat Acentaları” ile turizm gelirleri arasında da kuvvetli bir etkileşim olduğu tespit edilmiştir. “TÜFE” değişkeni ile turizm gelirleri arasında da beklenildiği şekilde (-) negatif yönlü bir ilişki vardır. Turizm gelirlerinin belirlenmesinde etkili olacağı düşünülerek modele dahil edilen bir başka değişken de “Turizmin GSYH içerisindeki Payı” değişkenidir. Analiz sonuçlarına göre turizm gelirlerinin GSYH İçerisindeki Payı ile turizm gelirleri arasında da pozitif yönlü ve doğrusal bir ilişki vardır.. Buna göre; GSYH içindeki bir birimlik turizmin payında görülecek bir artış, turizm gelirlerinde 0,60 oranında bir artışa neden olmaktadır. Analiz sonucunda ulaşılan sonuçlar; doğal ve tarihi kaynakların sürdürülebilirliği sağlanması, taşıma kapasitelerinin zorlanmaması, sektöre yönelik teşviklerin artırılması, turist haklarının takip edilmesi, uluslar arası iyi ilişkilerin kurulması, planlı büyüme, markalaşma, etkin tanıtım ve pazarlama, yabancı sermaye girişinin sağlanması ve turizmin tüm ülke ve yıla yayılması şeklinde özetlenebilir.

Anahtar Kelimeler: