Özet:

29 Ekim 1923 tarihinde Cumhuriyetin ilan edilmesi ile birlikte Türkiye’de, o zamana kadar görülenlerle karşılaştırılmayacak derecede sosyal ve kültürel, reformlar gerçekleştirilmiştir. Cumhuriyetin kurucuları, giriştikleri bu modernleşme hareketi içinde, eğitim ve öğretim sahasına özel bir önem göstermişler, elde bulunan kısıtlı imkânlara rağmen “eğitim davasını” her şeyin üzerinde tutmuşlardır. Gerek Osmanlı Devleti içinde gerekse de Türkiye Cumhuriyeti zamanında, bulunduğu bölgenin içerisinde bir eğitim merkezi durumunda olan Trabzon’da da, söz konusu “eğitim davası” gereğince özellikle 1923 yılından sonra bazı hamleler yapılmıştır. Bilhassa Atatürk döneminin sonlarına doğru Üçüncü Umumi Müfettişliğin kurulmasının ardından vilayetin eğitim alanındaki eksiklerinin giderilmesi için titizlikle çalışılmıştır. Atatürk’ün ölümünün ardından Milli Şef dönemiyle birlikte daha önce atılan adımlar devam ettirilmek istenmiş fakat II. Dünya Savaşı’nın yarattığı kriz ortamı nedeniyle planlanan atılımlar bir türlü yapılamamıştır. Milli Şef döneminde Trabzon’da bilhassa ortaöğretim kurumları konusunda gözle görülür bazı gelişmeler yaşanmış ayrıca Beşikdüzü’nde bir öğretmen okulu (Köy Enstitüsü) açılmıştır. Bu çalışmada 1938 yılından Milli Şef iktidarının sona erdiği 1950 senesine kadar Doğu Karadeniz’in en önde gelen vilayetlerinden biri olan Trabzon’da eğitim alanında yapılan veya yapılamayan hamlelerin neler olduğu başta arşiv belgeleri, dönemin yerel basını, kaynak eserler ve daha önce yayınlanmamış özel raporlara yansıyan bilgiler ışığında ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler: