Özet:

Beyazsu Çayı Vadisi Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin Dicle Bölümü içerisinde yer almaktadır. Bölgenin büyük bir bölümünü oluşturan Mardin-Midyat Platosu ana eksen olarak doğu-batı istikametinde uzanmakla beraber birçok yerde kuzey-güney istikametinde derin vadiler şeklinde yarılmıştır. Midyat Platosunu oluşturan Eosen yaşlı saf kireçtaşlarından oluşan Midyat Formasyonu oldukça şiddetli karstlaşmaya uğramıştır. Bunun sonucunda plato üzerinde birçok Dolinler ve Uvalalar meydana gelmiştir. Uvalaların yarılmış olduğu yerlerde derin vadiler oluşmuştur. Platoluk alan güneyden kuzeye doğru iki kademe halindedir. Böylece çalışma sahasının güney kesimi alçak plato, kuzey kesimi ise yüksek plato olarak sınıflandırılmıştır. Platonun kenar kısımları monoklinal bir yapıda olup orta kesimlerde ise yatay konumdadır. Bu nedenle akarsu drenaj sistemi kurulurken yapısal hatlara uygun olarak kıvrımlı bir şekilde kurulmuştur. Vadilerin aşağı çığırında ise bu kıvrımlar yerini düz uzanışlı bir akışa bırakmaktadır. Beyazsu Vadisi yan kollarını Çalpınar, Kayabalı, Kayalar ve Sarıköy civarlarından alarak Taşlıburç yerleşmesi civarında düz akışlı görünümünden tamamen tabanlı vadi duruma geçerek Nusaybin’e kadar uzanır. Bayazsu Vadisinin ana akarsuyu olan Beyazsu Çayı, Taşlıburç yerleşmesinin bulunduğu yerde oldukça gür kaynaklar tarafından beslenmektedir. Karasu Vadisinden gelen Karasu Çayı ile birleşip nispeten nehir gibi akış gösterir. Beyazsu Çayı Vadisi adeta çöl içerisindeki vahaya benzemektedir. Beyazsu Çayı’nın aşağı çığırı Nusaybin civarında geniş bir ovaya açıldığı görülür. Bu ovalık saha Nusaybin Ovası olarak adlandırılmaktadır. Eğim değerinin yüksek olduğu platonun ovaya açılan yamaçlarında ve vadi yamaçlarında kayşat konileri gelişmiştir. Çalışmada eşitli ölçeklerde temin edilen topografya ve jeoloji haritaları Arc Map 10.1 paket programı ortamında sayısallaştırılarak Beyazsu Çayı Vadisi’nin jeomorfolojik özellikleri ve jeomorfolojik gelişimi ortaya konulmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler: