Deyimler, Türkçeyi takip edebildiğimiz ilk dönemlerden itibaren her devirde sıklıkla başvurulan ve kültürel aktarımın dil üzerinden sağlandığı en önemli unsurlardan biri olarak dikkat çekmektedir. Eski Türk Yazıtlarından başlayarak, Uygur ve Karahanlı Türkçesiyle yazılmış metinler başta olmak üzere tarihsel eserlerde yüzlerce deyim tespit edilmiştir. Eski metinlerimizde bu kadar çok deyimin kullanılması Türkçenin ifade zenginliğini gösterdiği gibi toplumsal algının dile yansıması olarak da değerlendirilebilir.Organ adları, dillerin kimliklerini belirleyen ve temel söz varlığı içinde değerlendirilen yapılardır. Bir dile ait temel söz varlığı belirlenirken merkeze insan koyularak hareket edilmektedir. Organ adları başta olmak üzere onun temel ihtiyaçlarını ifade eden yemek, içmek, almak, vermek, gitmek, kalmak gibi fiiller; yine hayatını devam ettirmesini sağlayan yiyecek ve içeceklerin isimleri; hayvanlar adları, bir dilin temel söz varlığının önemli bir kısmını teşkil eder. Bir kelimenin temel söz varlığında yer alabilmesi için gerekli on üç farklı ölçütten bahsedilirken ve organ adlarının söz konusu ölçütlere uygunluğu, deyimler vasıtasıyla kullanılıp kullanılmadığı da yapılan analizler yoluyla gösterilmiştir.Türkçenin bilinen ilk eserleri olan eski Türk yazıtlarından itibaren hemen hemen her kaynakta Türkçe organ adları ile ilgili çeşitli veriler bulmak mümkündür. Bu verilerin kimi zaman tek baslarına temel anlamını koruyan bir isim olarak kullanıldığını kimi zaman da değişik kavram alanlarına kaydığını ya da deyimleştiğini görürüz.Bu yazıda, Harezm-Altınordu Türkçesi sahasına ait olan Hüsrev ü Şîrîn, barındırdığı deyimler noktasında oldukça zengin bir kaynak olduğu üzerinde durulmuştur. Eserde, organ adlarının kullanıldığı 144 deyim tespit ve tasnif edilmiştir. Deyimler tasnif edilirken alfabetik sıra kullanılmıştır
From the early periods in which we can follow the Turkish language, the words appear as one of the most important elements in which the cultural translation is provided through the language, which is frequently applied in every turn. Starting from the ancient Turkish Writings, hundreds of sentences have been identified in historical works, including the texts written in Uyghur and Karahanlı Turkish. The use of so many terms in our old texts can also be regarded as a reflection of the language of social perception, as the Turkish expression wealth shows.Organ names are structures that determine the identities of the languages and are assessed in the basic word existence. The basic word of a language is determined by placing people in the center. The names of the organs are the names of food, drink, receive, give, go, stay, the names of food and beverage, which make it possible to continue its life, the names of animals are an important part of the basic word existence of a language. Three-three different criteria are mentioned in order to be in the basic word existence, and the conformity of the organs names to the respective criteria is shown through the analysis of whether they are used through phrases or not.From the ancient Turkish writings, the first works of Turkish are known, it is possible to find different data about the Turkish organs names in almost every source. We see that these data are sometimes used as a name that preserves the basic meaning of a single press and are sometimes transmitted or expressed into different conceptual fields.In this article, Hüsrev ü Şîrîn, which belongs to the Harezm-Altınordu Turkish field, is focused on the fact that it is a very rich source in the terms of the words it hosts. In the work, 144 words in which the organ names were used were identified and classified. Alphabetic order is used when the words are classified.
Alan : Eğitim Bilimleri; Filoloji
Dergi Türü : Uluslararası
Benzer Makaleler | Yazar | # |
---|
Makale | Yazar | # |
---|