Özet:

Kültürel miras niteliğine sahip yapıların korunması hızla değişen yapılı çevremizde bir gereklilik halini almıştır. Endüstri yapıları toplumların değişimlerine şahitlik eden ve kentsel bellek niteliği bulunan yapılar olmaları nedeniyle kültürel miras olarak nitelendirilmektedir. Bu mirasın korunması gerekliliği de ortaya çıkmıştır. Bu bağlamda Türk ulusunun kültürel miras değerlerinden biri olan halıcılık faaliyetlerinin endüstriyel ve mekânsal boyutu incelenmesi gereken önemli bir konu olarak karşımıza çıkmaktadır. Isparta kentindeki iplik fabrikaları ve boyahaneleri kentin halıcılıkla ilgili geçmişinin tarihi izlerinden birisidir. Bu çalışmada Isparta kentinin halıcılıkla ilgili tarihi geçmişine dikkat çekilmiş, halıcılık endüstrisine ait halı ipliği fabrikaları ve boyahaneleri yerinde tespit edilerek belgelenmiş, çevresel, mekânsal, yapısal, mimari akımlar ve donatı analizi olarak mimari kimlik bağlamında çeşitli değerlendirmeler yapılmıştır. Sonuçta; kentin sosyal, ekonomik ve kültürel yapısını biçimlendiren halıcılık endüstrisi, korunmaya değer mekânsal boyutu ile gelecek nesillere aktarılmalıdır. Kentin kimliğine katkıda bulunacak bu yapılar belgeleme çalışmaları ile hem korunacak hem de kültürel ve endüstriyel miras özelliğini devam ettirecektir. Conservation of buildings which have cultural heritage quality has become a necessity in our rapidly changing built environment. Since industrial establishments witness social changes and possess a kind of urban memory, industrial heritage is also considered as cultural heritage. The need to preserve this heritage has emerged, as well. In this context, industrial and spatial dimensions of carpet business facilities which are one of the elements of Turkish national cultural heritage is an important issue that should be examined. Spinning factories and dyehouses in Isparta are one of the historical impressions of the history of the city related with carpet business. In this study it was pointed out to the historical history about carpet business of Isparta City, spinning factories and dyehouses belonging to carpet business were documented and were evaluated by examining the environmental, spatial, structural, architectural trends, equipment analysis in view of architectural identity. In conclusion, the carpet industry in Isparta, which has shaped social, economic and cultural structure of the city, should be handed down the next generations with its spatial characteristic which is worth preserving. These structures, which will contribute to the urban identity will both be conserved and maintain their cultural and industrial heritage characteristic with documentation study.

Anahtar Kelimeler: