Özet:

Bu makalede, Kuzeydoğu Anadolu Bölgesinin önemli bir kesimini oluşturan Erzurum iline bağlı Tortum-Kapıkaya köyünde yer alan bir Urartu kalesi incelenmiştir. İlk önce kalenin bulunmuş olduğu yerin coğrafyası ve antik çağlardaki fiziksel ve siyasi durumu ele alınmıştır. Daha sonra eskiçağ tarihi bakımından M.Ö 9-6. Yüzyıllar arasında Doğu Anadolu’nun tek hâkimi olan Urartu Devleti zamanındaki durumu ele alınmıştır. Çalışmada Urartular’ın kuzeye doğru açılmasında önemli bir kale olan Kapıkaya’nın lokalizasyonu incelenmiştir. Ayrıca yaptığımız yüzey araştırmalarında bulduğumuz arkeolojik kanıtlar da kalenin Urartular’ın bölgedeki yayılımı açısından önemlidir. Çünkü bölgede Urartu varlığını bütün boyutları ile açıklayacak malzeme ne yazık ki yeterli değildir. Ancak yapılan araştırmalar ve bulunan kaleler sayesinde Urartular’ın bölgeyi ihmal etmedikleri, hem yerleşme amaçlı, hem de askeri amaçlı kullandıkları görülmektedir. Zaten Tortum’un da içinde bulunduğu bu vadiler, antik çağlardan beri savunmaya ve kale yapmaya son derece müsait yerlerdir. Bu çalışma, hem Urartular’ın kuzey yayılımını kanıtlar nitelikte bir çalışma olması, hem de Urartular’ın bu vadiler ile Karadeniz’e ulaşma hedefleri açısından değerlendirilebilecek olması açısından önemlidir.

Anahtar Kelimeler: