Özet:

Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın 1924 yılında yazdığı ve 1926 yılında yayımladığı Billûr Kalp romanı, I. Dünya Savaşı sonrasında toplumumuzda baş gösteren ve bazılarının kökenleri Tanzimat’a kadar uzanan birtakım meselelere eğilir. Bunlar; savaş sonrasında yaşanan yoksulluk, işsizlik, azınlıklar, zihniyet değişimi, alafrangalık, eğitim özellikle kadın kavramlarıyla ilgilidir. Billûr Kalp romanı, savaş sonrası yılların toplumsal bir panoramasını vermesi bakımından önemlidir. Billûr Kalp romanında, yazarın azınlıkları öteki olarak görme eğilimi ağır basarken, savaş sırasında bozulan ekonomik durum gözler önüne serilir ve ortaya çıkan sefih harp zenginleri tenkit edilir. Gündelik hayatta ve mekânda meydana gelen değişiklikler, çeşitli boyutlarıyla yer yer grotesk biçimde dikkatlere sunulur. Hüseyin Rahmi’nin Batı’ya bakışını aşk-nefret ilişkisi bağlamında ele aldığı, İstibdat dönemini sert bir şekilde eleştirdiği dikkati çeker. Kamusal alana çıkmak zorunda kalan Türk kadının acıklı serüveni, yazarın ahlâkçı tutumuyla birlikte okuyucuya yansıtılır. Dönemin eğitimi de diğer bütün kurumlar ve değerler gibi kokuşmuştur. Alafrangalar ise, çağdaşlaşmayı yanlış ve yüzeysel olarak algılayan tipler olarak tasvir edilir. 

Anahtar Kelimeler: