Özet:

Yasaların anayasaya uygunluğunun denetimi ve devletin anayasal düzeninin korunması işlevleri yanında temel hak ve özgürlüklerin korunması da Anayasa Mahkemelerinin görevleri arasında yer almaktadır. Temel hak ve özgürlüklerin anayasa yargısı tarafından korunması, Anayasamızda “bireysel başvuru” kavramı ile ifade edilmektedir. Bu yargı yolu ile kamu gücü işlemleri tarafından temel hakları ihlal edilen bireylere Anayasa Mahkemesine başvurarak, hukuki korunma talep etme hakkı verilmektedir. Bireysel başvuru yolu, birçok devlet tarafından kabul edilen ve uygulanan bir yargı yoludur. Bu başvuru yolu, insan hakları ihlallerini giderecek önemli mekanizmalardan biridir. Bireysel başvuru ya da anayasa şikâyeti yolununetkili şekilde uygulandığı ülkelerin başında Almanya gelmektedir. Bu ülkede bireyler, Anayasa tarafından korunan hakları yasama, yürütme ve yargı organlarına ilişkin kamu gücü işlemleri ile ihlal edildiğinde anayasa şikâyeti yoluna başvurabilmektedirler. Almanya’da bu mekanizmanın temel hak ve özgürlüklerin korunmasına önemli katkılar sağladığı görülmektedir. Türkiye’de uzun yıllardan beri tartışılan bireysel başvuru yolu, nihayet 7.5.2010 tarih ve 5982 sayılı Kanunla yapılan Anayasa değişikliği ile kabul edilmiş, bireysel başvurunun esasları ise, 30.03.2011 tarih ve 6216 sayılı Kanun ile düzenlenmiştir. Anayasa ile oluşturulan bu yargı yolunun büyük oranda Almanya’daki Anayasa şikâyetinden etkilendiği görülmektedir. Çalışmamızda, bireysel başvuru yolunun özellikleri, 1982 Anayasası ve 6216 sayılı yasa hükümleri çerçevesinde olmak üzere, Almanya’da uygulanan anayasa şikâyeti ile karşılaştırmalı olarak incelenmiş; uygulamada ortaya çıkabilecek muhtemel sorunlar bu bağlamda ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler: