Özet:

Mesud Mirza, 15. yy. Orta Asya şairlerindendir. Babası Sultan Mahmud Mirza (öl. 901/1495), dedesi ise Ebu Said Mirza (öl. 874/1469)’dır. Mesud Mirza’nın soyu Timur (öl. 808/1405)’a dayanır. Türkçe şiirlerinde “Şāhi”, Farsça şiirlerinde ǾĀrifi” mahlasını kullanan şairin Farsça dîvânı bugüne kadar tespit edilememiştir. Türkçe dîvânının ise İngiltere nüshaları daha önce J. Eckmann tarafından tanıtılmıştır. İndia Office Kitaplığında Turki Ms 23 ve 25 numarada bulunan bu iki nüsha esas alınarak dîvân yayını T. Mirzaev (2001) ve M. Tekcan (2005) tarafından yapılmıştır. Anılan nüshalardan başka Mesud Mirza Şâhî Dîvânı’nın iki yeni nüshası daha tespit edilmiştir. Bunlar; İran Kitabhane-yi Devlet-i Aliyye 2205 (İ) ve Bibliotheque Nationale de France Supp. Turc 295 (F)’tir. Şâhî Dîvânı’nın İ nüshası, şair henüz hayatta iken 1489’da istinsah edilmiş olup muhtemelen onun kontrolünden geçmiştir. Bu yazmada 109 şiir mevcuttur. Bunlardan 95’i diğerlerinde yok iken 3’ü F’de ve 7’si D (İngiltere nüshaları)’de de bulunmaktadır. Şiirlerin 4’ü ise bütün nüshalarda vardır. Şiirlerin 85’i remel bahrinin fāǾilātün fāǾilātün fāǾilātün fāǾilün, 1’i feǾilātün feǾilātün feǾilātün feǾilün; 5’i hezec bahrinin mefāǾilün mefāǾilün mefāǾilün mefāǾilün; 1’i muzari bahrinin mefǾūlü fāǾilātü mefāǾilü fāǾilün kalıbı ile yazılmıştır. Nüshadaki 17 rubai ise ahreb kalıpları ile kaleme alınmıştır. Dîvân’ın F nüshası bir mecmua içindedir. Toplam 86 şiir ihtiva etmektedir. Şiirlerden 57’i yalnız bu yazmada bulunmakta iken 3’ü İ ve 22’si D’de de vardır. 4 şiir ise bütün nüshalarda ortaktır. F’deki şiirlerin 75’i remel bahrinin fāǾilātün fāǾilātün fāǾilātün fāǾilün, 1’i feǾilātün feǾilātün feǾilātün feǾilün; 8’i hezec bahrinin mefāǾilün mefāǾilün mefāǾilün mefāǾilün, 1’i müctes bahrinin mefāǾilün feǾilātün mefāǾilün feǾilün kalıbı ile yazılmıştır. 1 terci’-bendin vezni ise ahrebdir. Böylece yeni nüshalarla 155 yeni şiir ortaya çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler: