Özet:

Amaç ve Önem: Tıpkı tüm insanlar gibi çocuklar için de çevre hayati önem taşır. Bu nedenledir ki, çevre hakkı önemli bir insan hakkı olarak çeşitli uluslararası metinlerde yer almıştır. Bu bağlamda çalışmada ilk olarak önce bir insan hakkı olarak çevre hakkına değinilmiş ve düşünce okullarının görüşlerine yer verilmiştir. Ayrıca çocukların çevre hakkına ilişkin mahkeme kararları da (Öneryildiz v. Turkey, Lopez Ostra, Gabcikova-Nagymaros, Minors Oposa davaları) çalışmada tartışılmıştır. Böylelikle, çocukların çevre hakkı teorik görüşlerin yanı sıra mahkeme kararlarıyla da açıklanmaya çalışılmıştır. Bununla beraber Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına Dair Sözleşmenin ilgili hükümlerine ve Türkiye’nin sözleşmeye taraf olmasına ilişkin açıklamalara da yer verilmiştir. Son olarak, çocukların Türk Eğitim Sisteminde çevre hakkıyla ve genel olarak çevreyle ilgili edindikleri kazanımlar ders müfredatların üzerinden tablolaştırılmaya çalışılmıştır. Yöntem: Çalışma derleme türündedir ve çalışmada kullanılan veriler, alanyazınının, mahkeme kararlarının ve çevreye ilişkin konular içeren bazı derslerin öğretim programlarının incelenmesiyle elde edilmiştir. Ayrıca programda belirtilen kazanımlar tartışılmıştır. Sonuç ve Öneriler: Çevre hakkı diğer insan haklarını da etkilemesi nedeniyle önemli bir insan hakkıdır. Gezegenimizin kirletilmemesi yalnızca bir sorumluluk ve yükümlülük değil, ayrıca diğer haklardan ayrılamayacak bir insan hakkıdır. Çocuklar ise toplumsal gruplar içindeçok korunmaya muhtaç olan gruptur ve ne yazık ki kendi menfaatlerini savunma konusunda yetişkinlere ihtiyaç duymaktadırlar. Bu noktada Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına Dair Sözleşme, çevre hakları bağlamında koruyucu düzenlemeler içermektedir, ancak bunların yeterince açık olmadığını söylemek mümkündür. Bu nedenle, sözleşmede yapılacak değişiklikle, zihinlerde oluşabilecek bulanıklıklar berraklaştırılabilir. Ayrıca bir ombudsmanın tayin edilmesine yönelik bir düzenleme getirilmesi de yerinde olacaktır. Bunun yanı sıra Türk Eğitim Sisteminde çevreyle ilgili derslerin müfredatları öğrencilerin eksikliklerine ve güncel gelişmelere göre gözden geçirilmelidir. Öğrencilere, çevre hakkının diğer insan haklarıyla bağlantılı olduğu ve bu bağlamda çevrenin korunması konusunda sorumluluklarının bulunduğu bilinci kazandırılmalıdır. 

Anahtar Kelimeler: