Abstract:

Çalışma alanı olan Devrez Çayı Vadisi, Batı Karadeniz Bölümü’nün güneydoğusunda yer almakta olup, yaklaşık 140 km uzunluğundadır. Vadi tektonik açıdan son derece hareketli bir bölgededir. Saha, Neojen’den günümüze Arap ve Avrasya plakaları arasında yaşanan çarpışma ürünü olarak gelişmeye başlamıştır. Devrez Çayı Vadisi’nin kuzey sınırını Kuzey Anadolu Fay Zonu (KAFZ) oluşturmaktadır. Bölgedeki genç tektonik aktiviteye bağlı olarak, çalışma sahası birçok ana ve tali fay tarafından parçalanmış durumdadır. Çalışmanın amacı; Devrez Çayı Vadi tabanında tektonik özelliklerin seçili morfometrik indisler ile araştırılmasıdır. Bu amaçla, seçili morfometrik indisler ve Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) bir arada kullanılmıştır. Hipsometrik eğri, hipsometrik integral (Hi), akarsu eğim – uzunluk indisi (SL), asimetri faktörü (AF) ve vadi taban genişliği – vadi yüksekliği oranı (Vf) indislerinden faydalanılmıştır. Morfometrik indislere ait sayısal değerlerin elde edilmesi ve gerekli olan harita ve altlıkların üretilmesi için ArcGIS 10.0 programı ve özel bir modülü olan Arc Hydro Tools 2.0 kullanılmıştır. Çalışma sonuçları üç grup altında toplanabilir: (I) Seçili indisler ve indislere ait sınıflandırmalar bir arada uyumlu ve anlamlı sonuçlar vermektedir. (II) Güncel olarak, alt havzalar içerisinde, genç tektonik aktiviteye bağlı vadi gelişimi en fazla Kırsakal Havzası ve Tosya Havzası’nda etkindir. (III) Vadi yüksek oranda fay kontrolünde gelişmektedir.

Keywords: