Özet:

Bireysel özgürlükler ve demokrasi hızla tüm ülkelere yayılmaktadır. Bu gelişmelerin bir sonucu olarak hükümetler, vatandaşlarının refahını artırmaya yönelik çalışmalara ağırlık vermektedirler. Toplumun refah artışı ise ekonomik kalkınmayı gerektirmektedir. Ancak ekonomik kalkınma, popülist politikalarla değil, ekonomik kalkınmanın temelinde yatan dinamiklerin harekete geçirilmesiyle mümkün olabilmektedir. Bu temel dinamiklerden birisi ise teknolojik gelişmedir. Teknolojinin üretim sürecinde kullanılması, ekonomik kalkınmayı sağlayan faktör verimliliğinin yükselmesine yol açmaktadır. Teknoloji üretimi, teknolojinin üretim sürecinde kullanımı ise beşeri sermayeyle mümkün olmaktadır. Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerin ekonomik kalkınmasını gerçekleştirebilmesi, öncelikle beşeri sermayelerini geliştirmelerine bağlıdır. Türkiye’de beşeri sermayenin kalitesi artırılamadığı sürece AR-GE faaliyetlerine kaynak ayrılmasının da bir anlamı olmayacaktır. Dolayısıyla, beşeri sermayenin kalitesinin artırılabilmesi için kaynak ayrılacak öncelikli alan eğitim olmalıdır. Eğitimin ise daha geniş bir kesime, daha kaliteli verilmesi gerekmektedir. Üniversite eğitiminin daha geniş kitlelere ulaştırılması, kapasitelerinin artırılması, yeni üniversitelerin kurulması; işsizlerin vasıflarının ülkenin ihtiyaç duyulan işgücü vasıflarıyla örtüştürülmesi; sürekli eğitim programlarıyla, çalışan kesimlerin meslek içi eğitim faaliyetleriyle vasıflarının iyileştirilmesi; kadınların meslek edindirme kurslarıyla işgücüne katılımlarının sağlanması amaçlanmalıdır. Kısacası, beşeri sermaye günümüz içsel büyüme modellerinin temelini oluşturduğundan, Türkiye, yaşam boyu öğrenme kültürünü her alanda ve toplumun tüm bireylerini kapsayacak biçimde hayata geçirmeyi hedeflemelidir. Çalışmanın amacı, beşeri sermaye kavramını, beşeri sermaye ile ekonomik kalkınma ilişkisini, Türkiye’nin kalkınma sorununu ve beşeri sermaye açısından durumunu diğer ülkelerle karşılaştırarak incelemektir. Çalışmada, daha önce konu ile ilgili yapılmış olan teorik çalışmalara ve ampirik çalışmaların bulgularına yer verilmekte, daha sonra ekonometrik bir model çerçevesinde, 177 Birleşmiş Milletler üyesi ülke verileri kullanılarak, beşeri sermaye ve ekonomik kalkınma ilişkisi çoklu doğrusal regresyon modeli kullanılarak bir kesit çalışmasıyla test edilmektedir. Çalışma, ekonomik kalkınma için beşeri sermayenin önemini ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler: