Özet:

Ölüm, toplumsal gerçekliğin üzerine kurulduğu önemli olgulardan birisidir. Ölmenin başladığı andan ölüm sonrası süreçlere kadar uzanan bu alan, aynı zamanda insanlar arasında karşılıklı sosyal ve simgesel bir ağ ören gerçekliğin de kendisine denk düşmektedir. Ölüme verilen tepkilerin bütün kültürel topluluklar için ortaklığı, kişinin kaybıyla oluşan boşluk ve kaybın kapatılması için pratikler üretmesidir. Bu pratikler aynı zamanda ölümün bilenemez oluşunun yarattığı korku ve kaygılardan uzaklaşma amacını yansıtır. Bu bağlamda düşünüldüğünde ölüm, tarih boyunca hem bireysel hem de toplumsal süreçlerin yönlendirici ve itici kaynağı olmuştur. Mitler, inançlar, dinsel pratikler ve kültürel araçlar ölümün sosyolojisini deşifre eden önemli başlıklardır. Bu çalışma, ölüme bir parantez açma çabasını yansıtmaktadır. Çalışma, toplumsal alanın merkezinde olduğu gerçekliğinden hareketle ölüm üzerinden götürülen kültürel pratiklere odaklanmıştır. Bahsi geçen bu kültürel pratikler içerisinden, toplumsal göstergelerde geniş bir yer tutan ölüm-yeme İlişkiselliğinin betimlenmesi çalışmanın temel amacı olmuştur. Çalışmada üç farklı yol takip edilerek aynı noktada birleşilmiştir. İlk olarak ölümün ne olduğu ve sosyolojik olarak toplumsal derinlere salındığı alanlar betimlenmiştir. Arkasında yemek ve toplum arasındaki ilişkiye değinilmiş, burada kültürel pratikler ve göstergelerden hareketle bir “yemek sosyolojisi” yapılmaya çalışılmıştır. Çalışmanın nihai noktası ise ölüm-yemek bağlamında kurulmuştur. Bu bölümde kurban başta olmak üzere ölümle ilişkilendirilen festivaller, bahar karşılamaları ve dini ritlerden örnekler sunulmuştur. Çalışma, adı geçen örnekleri ölümün yemek kimliği üzerinden okunabilme biçimlerini gösterme kaygısıyla ele almıştır. Çalışmanın ortaya koyduğu sonuç, ölümün kimlikler üzerinde yarattığı etkilerin, yemeğe dair toplumsal göstergelerle anlamlandırılabileceği olmuştur. 

Anahtar Kelimeler: