Özet:

Makale, Halide Edib Adıvar’ın, Cumhuriyet öncesi kaleme al-dığı romanlarındaki “çocuklar”a yöneliktir1. 1924’te yayımlanan Kalp Ağ-rısı, çocuk teması bakımından yazarın ilk eseri Heyulâ ile benzerlik göster-diği; Zeyno’nun Oğlu ise Kalp Ağrısı’nın devamı olduğu, vakası çocuk et-rafında şekillendiği için değerlendirilmiştir. Halide Edib’in hayatı, II. Meş-rutiyet’ten Cumhuriyet’e Türk kadınının toplumsal hayatta ve ailedeki ko-numunu yansıtır. Bu yıllarda yazar, sağlığa, eğitime yönelik kuruluşlarda çalışmıştır; “çocuklar”la birliktedir. Ayrıca Halide Edib iki çocuk annesi-dir. Eser yazarından bağımsız değildir. Dolayısıyla Halide Edib’in roman-larında “çocuk”, sivil toplum kuruluşlarında görev yapan bir kadının ve çocukları için kaygı duyan bir annenin bakışıyla anlatılmıştır. Yazar, “ço-cuklar” üzerinden bazı mesajlar da vermiştir. Romanları “çocuklar” mer-kezli okumak bu bakışların tespiti demektir. İncelenen eserlerde, psikana-listlerin anne özleminin dışa vurumu olarak belirledikleri bazı semboller bulunmaktadır. Bu sembolleri barındıran romanlar, yazarın psikolojik sı-kıntılarının arttığı yıllara aittir Bu bakış açısıyla değerlendirilince, yazarın romanlarına sadece yaşadığını değil yaşayamadıklarını da yansıttığı görül-mektedir. Bu romanlarda “çocuklar”ı anlatan bazı pasajlar, yazarın Mor Salkımlı Ev isimli hatırasında çocukluğunu anlattığı üslupla benzeşmekte-dir. Bu benzerlik, “çocuk Halide”yi düşündürmektedir. Romanlardaki “ço-cuklar”a bu açıdan bakmak, eserleri ve yazarı daha iyi tanımayı sağlaya-caktır.

Anahtar Kelimeler: