Abstract:

Atasözleri; bir milletin değer yargılarını, ahlakî değerlerini, düşünce yapısını ve yaşayış tarzını yansıtan, bu unsurları kuşaktan kuşağa aktaran edebî sözlerdir. Atasözlerinin ne zaman ortaya çıktığı ve ilk söyleyeni tam olarak belli değildir. Fakat bir milletin tarihî süreç içerisinde şekillendirdiği bu özlü sözler, orijinal şekliyle ya da aynı anlama gelecek benzer ifadeler vasıtasıyla günümüze değin ulaşabilmektedir. Böylece atasözleri, bir milletin tarihin derinliklerinden süzülerek gelen kültürel kimliğini net olarak yansıtabilmektedir. Milletimize ait atasözlerini içeren eserlerden biri olan Dede Korkut Hikâyeleri, XV. yüzyılda yazıya geçirilen, Türk milletinindeğerli edebî ürünlerindendir. Türklerin yaşayışı ve değer yargılarıyla ilgili oldukça önemli tespitlerin yapılmasına imkân tanıyan Dede Korkut Hikâyeleri, içerisinde bulunan atasözleri ve deyimler gibi kültür taşıyıcısı unsurlar sayesinde daha da önem kazanmaktadır. Eserde yer alan atasözleri, XXI. yüzyılda dahi birtakım küçük değişikliklerle milletimiz arasında yaşamaya devam etmektedir. Bu çalışmada öncelikle Dede Korkut Kitabı’nda yer alan atasözleri ve bu atasözlerinin günümüzde kullanılan versiyonlarını tespit etmeye çalışacağız. İkinci aşamada tespit edilen atasözlerinin anlamları üzerinde duracağız. Bu vesileyle Dede Korkut Hikâyeleri’nin tarih sahnesine çıkışından bu yana Türkçe atasözlerinin biçimsel ve anlamsal açıdan ne türlü değişim ve dönüşümlere maruz kaldıkları değerlendirilecektir. 

Keywords: