Özet:

Yerel [Rus] aydınların ilgilendiği konulardan yine de biri Türkistan’da Nesturi hareketi ve tarihi, onun rolü ve iz bırakmadan kaybolmasının nedenleri ile ilgilidir. Bu konuların kesin çözümü, şimdiye kadar olanaklı değildir. Bunun nedeni Orta Asya’da Hıristiyanlığa ait tarihi bilgiler ve anıtların çok az olmasıdır. Onlardan sadece ikisi tesadüfen bulunan (pişpek ve tokmak) anıtları gösterilebilir. Kesin ve doğru bilgilerin olmaması değişik fantastik hipotezlerin ortaya çıkmasına götürüyor. Örneğin, çoğu araştırmacılar Eski Ahit’teki peygamberler ile ilgili Müslüman mezarlıklarının, Hıristiyanlığın anıtlarına ait olduğunu veya onlara benzediğini ifade ediyorlar.1 Bunun nedeni Müslümanlıkta Eski Ahit peygamberlerin (özellikle de [Hz.] Süleyman) şahsiyeti, Hıristiyanlıktan daha çok yayılmıştır. Bu yönde gerçek ilmi çalışmaları ortaya koymak birkaç Doğu yazarların Orta Asya Hıristiyanlığın yayılması ile ilgili çalışmaları öğrenildiğinde ve onların yayılan yerlerini, özellikle de (onlara ait) anıtları ortaya çıkarmak sonucunda mümkün olacaktır. Biz burada, günümüze kadar Rus diline tercüme edilmemiş, ancak bizim düşüncemize göre önemli ve değerli bilgiye dikkat çekmek istedik. 

Anahtar Kelimeler: