Özet:

Günümüzde harf öğretimi ilk okuma yazma sürecinin öncelikli ve zorunlu çalışmalarından biri olmaktadır. Harfleri tanıma becerisi üç alt bileşenden oluşmaktadır. Bunlar harfin adını bilme, sesini ayırt etme ve yazılışını öğrenmedir. Okula yeni başlayan öğrencilere harfleri öğretmek için önce harfin adı, sesi ve yazılışı ardından da aralarındaki ilişkiler öğretilmektedir. Bunlar birbirini etkilemekte ve öğrencilerin harfleri tanıma becerilerini geliştirmektedir. Dünyamızdaki harf öğretimi çalışmaları incelendiğinde çeşitli yöntemlerden yararlanıldığı görülmektedir. Son yıllarda ise ilk okuma yazma sürecinde harf öğretimi çalışmalarında harfin adı, sesi, yazım kolaylığı ve dilde kullanım sıklığı ön plana çıkmaktadır. Bu ölçütlerden hareketle öğretilecek harflerin sıralaması yapılmaktadır. Ülkemizde de 2005 yılından bu yana Türkçe öğretim programlarında öğretilecek harflerin sıralaması verilmektedir. Ancak bu sıralamanın 2015 ve 2017 programlarında değiştiği görülmektedir. Bu araştırmada ilk okuma yazma sürecinde etkili bir harf öğretimi için Türkçede sık kullanılan harflerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlü ile Kişi Adları Sözlüğünden alınan toplam 120.151 kelime ile 788.318 harf incelenmiştir. Türkçedesık kullanılan sesli harf “a” ve “e”, sessiz harf ise “k”  olmaktadır. İlk on sırada “a,e,k,i,l,m,r,n,t,ı” harfleri yer almakta bu harflerle metinlerin yarıdan fazlası yazılmaktadır. Bu durum Türkçenin öğretim üstünlüğünü ortaya koymakta, İngilizceden üstün, Fransızcaya yakın olduğunu göstermektedir. Diğer taraftan Türkçede sesli harfler %41,22 sessiz harfler ise  %58,78 oranında kullanılmaktadır.  Türkçe sesli ve sessiz harf kullanımı yönüyle İngilizce ve Almancadan üstün Fransızcaya yakındır. Türkçede sık kullanılan harflerin sıralaması “aekilmrntısuydobüşzgçphcvğöfj” şeklindedir. Bu sıralama 2005 Türkçe Öğretim Programında verilen harf öğretimi sıralamasıyla büyük oranda örtüşmektedir. Ancak 2015 ve 2017 Türkçe Öğretim Programlarında verilen harf sıralamasıyla örtüşmemektedir. Etkili bir harf öğretimi için2017 Türkçe Öğretim Programındaki harf sıralamasının dilimizin yapısına uygun düzenlenmesi, öğretilecek harflerin bilimsel araştırmalara dayalı seçilmesi, ders kitap ve materyallerin yenilenmesi, Türkçemizin öğretim üstünlükleri konusunda yeni araştırmaların yapılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler: