Özet:

Abstract Bu araştırmanın temel amacı ergenlerde okul tükenmişliğinin akademik kontrol odağı ve bazı demografik değişkenler açısından incelenmesidir. Araştırma verileri İç Anadolu bölgesinde yer alan bir il merkezinde beş lisede 9-12.sınıflarda öğrenim görmekte olan 701 öğrenciden toplanmıştır. Araştırmada “Ortaöğretim Okul Tükenmişlik Ölçeği” ve “Akademik Kontrol Odağı Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde gruplar arası farklılığı belirlemek için Bağımsız Gruplar t Testi ve Tek Faktörlü Varyans Analizi, okul tükenmişliğini yordayan değişkenlerin belirlenmesi için hiyerarşik regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda; cinsiyet, okul türü, algılanan ders başarısı, sınıf düzeyi, anne-baba eğitim düzeyi, devamsızlık süresi ve günlük ders çalışma süresi değişkenlerine göre okul tükenmişliğinin bir ya da birden fazla alt boyutundan elde edilen puanlarda anlamlı bir fark olduğu gözlenmiştir. Bunun yanında okul tükenmişliği alt boyutları ile içsel kontrol odağı arasında orta düzeyde ve negatif yönde, okul tükenmişliği alt boyutları ile dışsal kontrol odağı arasında orta düzeyde ve pozitif yönde bir ilişkinin olduğu görülmüştür. Diğer yandan regresyon analizi sonuçlarına göre; akademik kontrol odağı içsel ve dışsal kontrol boyutları demografik değişkenlerle birlikte okul tükenmişliğinin okula karşı ilgi kaybı alt boyutunun %12’sini, ders çalışmaktan tükenme alt boyutunun %15’ini, aileden kaynaklı tükenme alt boyutunun %15’ini, ödev yapmaktan tükenme alt boyutunun %14’ünü, öğretmen tutumlarından bunalma ve sıkılma alt boyunun %17’sini ve okulda yetersizlik alt boyutunun %11’ini açıklamaktadır. Okul psikolojik danışma hizmetleri çerçevesinde öğrenci tükenmişliğine ilişkin koruyucu ve önleyici çalışmalar planlanırken öğrencilere içsel denetim kazandıracak etkinliklere yer verilmelidir.

Anahtar Kelimeler: